Czy odpis i dane z wyszukiwarki KRS są dostępne za darmo dla każdego?

Co musisz wiedzieć o Krajowym Rejestrze Sądowym?

Jest to jedna z najmłodszych baz danych o charakterze publicznym (czyli taka, do której dostęp ma niemal każdy) w Polsce. Zbiór powstawał między 1997 a 2001 rokiem, a więc przez kilka dobrych lat. Prace ruszyły po przegłosowaniu przez parlament Ustawy o KRS. Dostęp do wyszukiwarki KRS oferuje m.in. największa baza firm w Polsce — ALEO.com: https://aleo.com/pl/funkcje/baza-firm/wyszukiwarka-krs. 

Dlaczego prace nad uruchomieniem KRS trwały tak długo? Można założyć, że wynikało to z dość specyficznej konstrukcji zbioru. W przeciwieństwie do bazy PESEL, NIP czy REGON, Krajowy Rejestr Sądowy nie był tworzony od zera, a raczej został — w pewnym uproszczeniu — agregatorem danych z kilku pomniejszych indeksów.

Na mocy Ustawy o KRS, zastąpił on m.in. Rejestr Handlowy (którego historia sięgała II RP), Rejestr Fundacji, Rejestr Stowarzyszeń i Rejestr Przedsiębiorstw Państwowych. Twórcy bazy wyszli ze słusznego założenia, że o wiele lepiej będzie zintegrować wszystkie te dane, niż z nich rezygnować i tworzyć Krajowy Rejestr Sądowy od zera.

Jak wygląda struktura KRS-u?

Mimo tego, że Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym wielokrotnie była nowelizowana, główne zasady gromadzenia i przechowywania danych nie zmieniły się zbyt mocno. Baza podzielona jest na trzy rejestry:

• przedsiębiorców,
• stowarzyszeń, innych organizacji społecznych, zawodowych, fundacji i samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
• dłużników niewypłacalnych.

Rejestry dzielą się na działy. W zależności od tego, o jakim podmiocie szukamy informacji, zyskujemy dostęp do innych danych. Najwięcej można dowiedzieć się m.in. o przedsiębiorstwach oraz o stowarzyszeniach. Na to, jakie informacje wyświetlą nam się w bazie KRS, wpływa też osobowość prawna analizowanego podmiotu.

Pomimo tego, że różne osoby szukają w Krajowym Rejestrze Sądowym różnych informacji, można wskazać kilka kluczowych danych, które docenią wszyscy. Mowa tu o informacjach teleadresowych. Wartością dodaną będzie też wgląd w kolejne przekształcenia, jeśli te w danej firmie zachodziły. 

To prosty, a jednocześnie niezwykle skuteczny sposób, by krok po kroku sprawdzić, jakie podmioty weszły w skład większej firmy, na przykład grupy medialnej. Można nawet sprawdzić archiwalne numery NIP takich działalności. W dziale III znajdziemy kolejne ważne informacje, na czele z kodami PKD.

Jeśli obawiamy się, że kontrahent jest niewypłacalny, to wszystkie najważniejsze dane odnajdziemy w Dziale IV. To właśnie tam umieszczono raporty o zaległościach podatkowych, a także o ewentualnym powołaniu lub odwołaniu kuratora czy zarządu komisarycznego. 

Jak można przeglądać dane z KRS

Do 2012 roku obywatele mogli skorzystać tylko z sieci 21 Sądów Rejonowych z odpowiednią właściwością. Na terenie każdego województwa w Polsce znajduje się co najmniej jedna taka placówka. W rejonach gęsto zaludnionych, na przykład na Śląsku, działają aż dwa takie Sądy: w Gliwicach i w Bielsku-Białej. 

Na szczęście baza została już zdigitalizowana, co oznacza, że można zapoznać się z nią online, bez konieczności wychodzenia z domu. Odpowiednie akty prawne, które stworzyły taką możliwość, przegłosowano w 2011 roku, choć trzeba pamiętać też o dużej roli Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 11.12.2009 w sprawie szczegółowego sposoby prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego.

Odpis z KRS — kiedy ma moc prawną?

Nie trzeba stać w kolejkach w Sądzie Rejonowym z odpowiednią właściwością, by uzyskać odpis, który będzie prawnie wiążący. Ustawodawca już kilka lat temu znowelizował odpowiednie akty prawne, w wyniku czego zarówno tradycyjny, „papierowy” odpis, jak i dokument w wersji online, mają dokładnie taką samą moc.

To ogromne ułatwienie, które na pewno docenimy zwłaszcza teraz, w erze pandemii koronawirusa. E-odpisy to także świetny sposób na uniknięcie kolejek, dzięki czemu możemy załatwić wszystkie niezbędne sprawy o wiele szybciej. 

Warto jednak pamiętać o tym, że raz uzyskany odpis nie jest ważny raz na zawsze. Przyjęło się, że jest on prawnie wiążący tak długo, aż w bazie KRS nie pojawi się jego nowsza wersja. Nie zaszkodzi więc jeśli raz na jakiś czas skorzystamy z Krajowego Rejestru Sądowego i upewnimy się, czy informacje o wybranym podmiocie nie zostały już odświeżone.