Historia jakiej nie znacie - Wielkie Księstwo Pozańskie

Do powstania Wielkiego Księstwa Poznańskiego doszło w wyniku obrad w czasie kongresu wiedeńskiego. Po wielu przepychankach pomiędzy mocarstwami doszło do podziału Księstwa Warszawskiego. Prusy, które straciły wiele ziem w czasach wojen napoleońskich nie chciały, by kolejne zabrała Rosja z carem Aleksandrem I. Rosja zajęła Warszawę, znajdującą się do tej pory w zaborze pruskim. Prusacy postanowili wtedy utworzyć autonomiczne Wielkie Księstwo Poznańskie. Od 1815 do 1918 roku każdy władca Prus tytułował się również Wielkim Księciem Poznańskim.

Wielkie Księstwo Poznańskie w pierwszym okresie istnienia cieszyło się dużą autonomią. W przeciwieństwie do innych prowincji pruskich ustanowiono tu urząd namiestnika. Pierwszym namiestnikiem został książę Antoni Radziwiłł. W Księstwie wprowadzono równouprawnienie języka polskiego i niemieckiego. Polacy mogli sprawować urzędy.

Po powstaniu listopadowym, które wsparli Wielkopolanie, zmieniła się polityka Prus względem Polaków. Po śmierci Antoniego Radziwiłła zlikwidowano urząd namiestnika i wprowadzono urząd naczelnego prezesa  wzorem innych pruskich prowincji. Został nim Edward Flottwell, który rozpoczął ostrą akcję germanizacyjną.

Maciej Kowalczyk przybliżył sylwetkę księcia Antoniego Radziwiłła, który dbał o rozwój polskiej kultury w Księstwie.

Po Wiośnie Ludów władze pruskie zaprzestały używania nazwy Wielkie Księstwo Poznańskie. Powstała wtedy nazwa Prowincja Poznańska. Na ten czas przypada proces wykształcenia się nowoczesnego typu Wielkopolanina. Walcząc z germanizacją Wielkopolanie rozwinęli w sobie pragmatyzm, zaradność, oszczędność i praworządność, które do tej pory są ich cechami charakterystycznymi.

oprac. Sandra Błażejewska