Konserwatyzm oznacza realizm

Siła narracji lewicowych i liberalnych spowodowała, że dzisiaj konserwatyzm kojarzy się z czymś co jest nienowoczesne, zaściankowe. Ktoś kto deklaruje się jako konserwatysta nie może być człowiekiem obdarzonym wrażliwością społeczną. Koniec końców, konserwatysta jest niewrażliwym zimnym cyborgiem, to ktoś kto nie rozumie nowoczesnego świata i postępu. Taki ukuto stereotyp, a jak wiadomo walka z rzeczywistymi stereotypami przypomina walkę z wiatrakami. A jest dokładnie odwrotnie.

Ale żeby się o tym przekonać, trzeba być dobrze wykształconym i mądrym, ważącym sądy człowiekiem, który zdaje sobie sprawę ze złożoności świata, świata pełnego sprzeczności i paradoksów. Mądrość oznacza w tym wypadku świadomość granic, które człowiek nie powinien przekraczać. Rozpoznanie tych granic wymaga uważności i trzymania się materii życia, a nie narzucania temu życiu koncepcji radykalnie go przekształcającej. W imię rewolucji.

Konserwatysta to człowiek dojrzały, a dojrzałość wiąże się ze świadomością, czyli pewnym ciężarem troski o to, aby nie zniszczyć tego, co dane z góry. Czasami nachodzi mnie taka refleksja: epoka rewolucyjna trwa już ponad 200 lat i jeszcze się nowym rewolucjonistom nie znudziła, mimo koszmarnego bilansu jaki ta rewolucyjna faza przyniosła nie tylko Europie, ale i światu. Bo było wiadome od początku istnienia okresu rewolucyjnego, jakie będą koszty tych ludzkich uroszczeń urządzania raju na ziemi. Gilotyna, obozy koncentracyjne, gułagi. A tę wiedzę zawdzięczmy właśnie konserwatystom, którzy uważnie analizują świat społeczny. Wychodzą, co trzeba jeszcze raz podkreślić, od jego obserwacji, a nie od zachwytu nad abstrakcyjną ideą ulokowaną w głowie, którą trzeba narzucić ludziom. Dla ich dobra rzecz jasna.

Ten profetyczny ton, przestrzegający przed zagrożeniami wolności, pojawia się w myśli zachodniej wraz z początkiem fazy rewolucyjnej. Konserwatyści od razu dostrzegli, że rewolucja w imię wolności, to początek końca wolności w ogóle. Momentem założycielskim tej tradycji w myśli konserwatywnej jest książka Edmunda Burke’a „Rozważania o rewolucji we Francji”. Nieprzypadkowo Burke wybrał taki tytuł, gdyż interesowało go przede wszystkim ukazanie mechanizmu rewolucji niż samej rewolucji francuskiej. Zobaczył że rewolucyjne wezwania i deklaracje walki o uniwersalne prawa człowieka nic nie znaczą w praktyce, ponieważ są oderwane od materii życia.

Skuteczne jest prawo chroniące obywatela określonej narodowości jako członka powiatu, prawo konkretne wynikające z tradycji. Abstrakcja uniwersalnych praw ludzkich to slogan, który może służyć do rewolucyjnej mobilizacji mas oderwanych od swoich wspólnot. W imię tych uniwersalnych praw jakobini czyli osiemnastowieczni bolszewicy szybko zaczęli swoich ziomków francuzów masowo mordować. Swoje rozważania napisał Burke w 1790 roku, o więc jeszcze przed początkiem rewolucyjnego terroru. Wnikliwą analizę myśli Burke’a przynosi bardzo ważna dla każdego współczesnego konserwatysty Książka Benjamina Wikera pt. „Dziesięć książek, które każdy konserwatysta musi znać”.

Benjamin Wiker przekonuje, że konserwatywna mądrość zawarta w wybranych przed niego książkach może odrodzić nawet najbardziej przegniłą rzeczywistość. Podobnie jak złe idee mają złe konsekwencje, dobre idee ulepszają świat. Dobre idee zawarte są książkach takich autorów jak Arystoteles, Chesterton, Lewis, Szekspir czy Tocqeville. Dają narzędzia głębokiego wglądu w rzeczywistość, który pozwala rozeznać się jaka zmiana jest korzystna dla człowieka a jaka niepożądana, wręcz zabójcza. Konserwatyści nie są przeciwni zmianom. Podchodzą do nich ostrożnie, aby nie wylać dziecka z kąpielą. Konserwatyzm oznacza realizm.

Benjamin Wiker: „Dziesięć książek, które każdy konserwatysta musi znać”, FRONDA, 2019 warszawa