W piątek rozpocznie się kongres Polska Wielki Projekt

- Będziemy też zastanawiali się nad przetasowaniem kulturowym, które dzieje się na naszych oczach – zapowiada wiceprezes Fundacji Polska Wielki Projekt, Michał Łuczewski.

Rosja wypłynęła bardzo daleko na wschód, w jakieś barbarzyńskie regiony, ale można powiedzieć, że i zachód w walce z barbarzyństwem Putina nie potrafi się do końca odnaleźć. Więc i na zachodzie nie możemy czerpać naszej siły. Też takiej siły kulturowej. Będziemy zadawali pytanie, czy w tej części Europy, czyli Europie Centralnej, będziemy mogli zbudować przeciwwagę dla imperialnych zakusów.

To będzie 12 edycja kongresu pod szyldem Polska Wielki Projekt. W panelu otwierającym trzydniową konferencję weźmie udział premier Mateusz Morawiecki. Szef rządu będzie mówił o zmianach w Europie spowodowanych wojną na Ukrainie.

Kongres odbędzie się w Arkadach Kubickiego w Warszawie. Część debat i wydarzeń podczas kongresu będzie można oglądać na żywo na stronie internetowej i w mediach społecznościowych fundacji. Oficjalne otwarcie w piątek o godzinie 11.00.

Roman Wawrzyniak: Już po raz 12 odbędzie się konferencja Polska Wielki Projekt, ale okoliczności, w jakich znalazła się Polska, Europa i cały świat, przez napaść na Ukrainę stały się zupełnie inne. Czy będzie to miało wpływ na przebieg konferencji?

Michał Łuczewski: Oczywiście. My w tym programie nie tylko uwzględniliśmy nowy kontekst, ale też wokół niego całą naszą debatę skonstruowaliśmy. Będziemy się pierwszego dnia zastanawiali nad tym, jak będzie wyglądała sytuacja geopolityczna Polski w kontekście Stanów Zjednoczonych, Chin, Rosji, Trójmorza, ale też w kontekście rozwoju gospodarki. Czy europejskie gospodarki nie będą powracały do wzoru, który znamy sprzed drugiej wojny światowej, czyli gospodarek wojennych. To jest takie ważne pytanie, które będzie zadawał Marek Dietl. Też będziemy się zastanawiali nad przetasowaniem kulturowym, które dzieje się na naszych oczach. Wydaje się, że Rosja wypłynęła bardzo daleko na wschód, w jakieś barbarzyńskie regiony, ale można powiedzieć, że i zachód w walce z barbarzyństwem Putina nie potrafi się do końca odnaleźć. Więc i na zachodzie nie możemy czerpać naszej siły. Też takiej siły kulturowej. Będziemy zadawali pytanie, czy w tej części Europy, czyli Europie Centralnej, będziemy mogli zbudować przeciwwagę dla imperialnych zakusów wschodu i ukrytych, ale jednak, imperialnych zakusów zachodu. Będziemy pytali o współpracę między Polską a Ukrainą, a nawet szerzej, o czym mówił profesor Zdzisław Krasnodębski, o Rzeczpospolitą Wielu Wolnych Narodów. Już nie obojga narodów, ale wielu narodów, które mogłyby stworzyć zdrowe centrum między wschodem i zachodem. Będziemy też zastanawiali się nad przyszłością polityki, a właściwie światopoglądu konserwatywnego, a także nad jego miejscem w bataliach o dusze świata.

Coraz częściej słyszymy opinie o nowej roli geopolitycznej Polski w związku z wojną na Ukrainę. Pojawia się więc pytanie o rolę Polski choćby w ramach projektu Międzymorza, czy Wolnych Narodów, o których pan mówił. Czy to jest możliwe? Czy da się zbudować taką nową przeciwwagę? O ile można to tak nazwać.

Nie potrzebujemy przeciwwagi, ale przestrzeni, gdzie w ogóle możemy oddychać, nie będąc cały czas  dyscyplinowanymi ze wschodu czy zachodu. Dzisiaj rozmawiałem z jednym z naszych gości, z rabinem profesorem Markiem Gopinem, który specjalizuje się w budowaniu pokoju, i on jest poruszony tym, w jaki sposób Polacy zachowali się w związku z wojną na Ukrainie i w stosunku do uchodźców, którzy przybyli milionami do Polski. On mówi, że to, co jest najważniejsze, to umiejętność przyjęcia kogoś. Afirmacji kogoś w miejscu w jakim jest. I Polacy wykonali taki wielki krok w afirmacji. Nie bądźmy idealistami, wiadomo, że i napięcia społeczne w Polsce są i będą się zdarzać. Też będą napięcia między Polakami a Ukraińcami. Tym bardziej, ten gest otwartego serca jest czymś urzekającym, on przychodzi trochę spoza tego świata.

W tym kontekście pojawiały się w przestrzeni publicznej propozycje, że Polska powinna być nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla.

Tak. Myślę, że to jest niemożliwe, żebyśmy dostali Pokojową Nagrodę Nobla.

Nikt tego nie poniósł. Główne media udawały, że nie słyszą. Wracając do tematu. Cały projekt debat Polska Wielki Projekt to pomysł na rozmawianie i wytyczanie też kierunków rozwoju Polski. Ta rzeczywistość o której mówimy jest inna, ale czy tym razem też będzie mowa na ten temat?

Jak najbardziej. Zaprosiliśmy do udziału w konferencji, akurat do mojego panelu, na temat nowego konserwatyzmu, najwybitniejszych myślicieli, jak to nazywam, nie do końca mainstreamowych, bo właśnie mainstream reprezentuje często wizję właściwą centrum, reprezentującą władzę i też władze ekonomii. To Nigel Biggar z Oksfordu, Adrian Vermule z Harvardu i Patrick Deneen z Notre Dame Univeristy. Chcemy zrobić z nim taką dyskusję strategiczną – w jaki sposób ruch konserwatywny będzie mógł odpowiadać na wyzwania stworzone przez wojnę. Część konserwatystów na zachodzie nie do końca zna kontekst środkowo-europejski, i to jest też dla nas zadanie, żeby umieć pokazywać tą wojnę we właściwy sposób. Mam nadzieję na wytyczenie szlaków dla kultury, nie jest to łatwe, bo najlepsze uniwersytety, które są reprezentowane przez wybitnych ludzi, one też działają wbrew naszej tradycji czy kulturze dotychczasowej. Najchętniej by się odżegnały w jakiś sposób od tradycji zachodu, traktując jako tradycję imperializmu czy kolonializmu, nie widząc też, że często te najgorsze rzeczy tradycji europejskiej wiązały się ze szczytnymi ambicjami, więc tutaj właśnie zamiast uprawiać sztukę rozróżniania, to zwłaszcza na wschodzie jest taka tendencja do odżegnywania się od źródeł naszej kultury.

A z drugiej strony jak dużo jest do zrobienia z naszej strony, żeby się przebić do świadomości europejczyków z tym co Polska ma w swoim doświadczeniu choćby historycznym, najlepiej obrazuje ta wypowiedź eurodeputowanej chyba ze Szwecji, o Polsce jako Rosji „bis”. To jest niepokojące i też pokazuje fragment tego myślenia europejskiego. Wracając do kongresu. Duże debaty tworzą duże nazwiska. Kto jeszcze wystąpi podczas kongresu? Widziałem, że wśród gości pojawi się premier Mateusz Morawiecki.

Tak. Staraliśmy, żeby był tam międzynarodowy skład. Taki zróżnicowany skład światopoglądowo. Chodzi o realną debatę, a nie o debatę do jednej bramki. Nasz kongres otworzy się debatą, którą będzie prowadził Zdzisław Krasnodębski, jeden z najwybitniejszych polskich intelektualistów, który się nie bał wejść do przestrzeni publicznej, a nawet politycznej, co jest dla intelektualistów trudne, ale jeżeli chcą zmieniać rzeczywistość, to niestety czasami trzeba się zabrudzić tą rzeczywistością. Jak mówi papież Franciszek, trzeba po prostu do rzeczywistości wejść…

Tudzież zejść z kanapy.

Tak. I ten panel zostanie otwarty przez premiera Morawieckiego i później będzie komentowany przez panelistów z całego świata, więc to będzie ciekawa dla nas perspektywa, gdzie polski premier będzie mówił o tym nowym geopolitycznym rozdaniu, które mamy w Europie i później będziemy słyszeli też głosy z Francji i z Niemiec, też będzie profesor Krasnodębski. Innym ciekawym naszym gościem będzie jeden z najwybitniejszych współczesnych architektów, Leon Krier, który reprezentuje nurt architektury klasycznej, a jednocześnie będzie mówił o takiej tożsamości europejskiej, a nawet, tak jak brzmi tytuł panelu, o „Wiecznej Europie”, że jest coś takiego w Europie, co warto bronić. I to pokazuje dobrze rozstrzał między polityką a taką wzniosłą dziedziną, jaką jest architektura, a w międzyczasie będziemy mieli gościa z Ukrainy, Tarasa Kompaniczenkę, który będzie mówił o Rzeczpospolitej Wielu Wolnych Narodów, który właśnie jedzie do nas z frontu ukraińskiego, bo tam się zgłosił na ochotnika, udało nam się uzyskać wszystkie pozwolenia, aby ten głos mógł wybrzmieć. To jeden z najwybitniejszych ukraińskich bardów. Jest kobzarem i bandurzystą. A też będziemy mieli bardzo poważnych gości z Czech. Będzie Kamila Bendowa, żona Vaclava Bendy i Alexander Vondra, którzy są sygnatariuszami Karty 77, czyli absolutne legendy czeskiej opozycji, i będzie też Marek Benda, syn Kamili i Vaclawa, i będziemy wokół nich tworzyli wieczór Czeski, tak samo jak będziemy robili wieczór Ukraiński, żeby obok tych intelektualnych debat była też odpowiednia kulturalna i kulturowa atmosfera.

Spotkanie ma zakończyć się wręczeniem nagrody im. Lecha Kaczyńskiego. Czy już wiadomo, kto w tym roku otrzyma tę nagrodę?

Tak, wiadomo, ale ja nie mogę to ujawnić. Może pan uzyska jakieś przecieki od kapituły.

Obszerne relacje będą na naszej antenie. Czy i w jaki sposób będzie można śledzić cały program konferencji?

Proszę śledzić nas na naszej stronie polskawielkiprojekt.pl i to dotyczy także profilu na Facebooku Polska Wielki Projekt, gdzie też będzie możliwość śledzenia niektórych wydarzeń na żywo. Na przykład wręczenie nagrody imienia Lecha Kaczyńskiego.