Zapomniany protest studentów

- W maju 1946 r. miały miejsce pierwsze antykomunistyczne wystąpienia po II wojnie światowej i jest to mało znany okres naszej historii - powiedział dyrektor poznańskiej delegatury IPN dr Rafał Reczek. IPN w Poznaniu przygotował wystawę "Żądamy wypuszczenia aresztowanych kolegów z Krakowa!". Protest studentów poznańskich z 13 maja 1946 r."

Na wystawie na planszach znalazły się cztery zachowane zdjęcia z tamtego marszu oraz fotografie ilustrujące oficjalne obchody święta 3 Maja czy dokumenty z akt milicji i Urzędu Bezpieczeństwa. Według ustaleń IPN, w maju 1946 r. doszło w Polsce do pierwszych masowych wystąpień przeciwko komunistycznej władzy. Pochody, wiece i strajki przetoczyły się przez wiele polskich miast i miasteczek.

- Szczególny ostry ich przebieg zauważalny był w pasie od Małopolski i Śląska, poprzez Ziemię Łódzką, Wielkopolskę, Kujawy i Pomorze. Nie ominęły one również Ziem Zachodnich. Wystąpienia, których organizatorem była młodzież akademicka i szkolna, były wyrazem protestu wobec prób deprecjonowania przez komunistów Święta 3 Maja - powiedział jeden z kuratorów wystawy Marcin Podemski.

W Wielkopolsce nie doszło 3 maja 1946 r. do żadnych manifestacji, jednak po tym jak docierały do studentów informacje o brutalnych akcjach w innych miastach, zwłaszcza w Krakowie doprowadziło to do zorganizowania manifestacji solidarnościowej w Poznaniu.

- Pamiętam, jak przyjechali do nas emisariusze z Krakowa, którzy opowiedzieli o wydarzeniach w tamtym mieście, o użyciu czołgów do tłumienia manifestacji. Postanowiliśmy zorganizować manifestację domagając się uwolnienia z aresztów krakowskich studentów - powiedział przed otwarciem wystawy uczestnik poznańskiej manifestacji Jan Podhorski, ówczesny student wydziału leśnego poznańskiego uniwersytetu.

13 maja 1946 roku tysiąc studentów poznańskich uczelni przeszło w marszu protestacyjnym przez centrum miasta. Podczas marszu skandowano hasła z żądaniem wypuszczenia aresztowanych krakowskich studentów i niesiono transparenty z takimi samymi postulatami. Po zakończeniu marszu pod siedzibą wojewody poznańskiego milicja zatrzymała większość jego uczestników. Pięć osób zostało oskarżonych o działalność antypaństwową, jednak sąd skazały ich tylko za udział w nielegalnej manifestacji.

Według organizatorów wystawy, strajki studenckie z maja 1946 r., w tym protest poznańskich akademików, nie były i nie są obecne w zbiorowej pamięci Polaków. W ich intencji, wystawa ma się przyczynić do zmiany tego stanu rzeczy.

Ekspozycję przed budynkiem poznańskiego odwachu będzie można oglądać do 13 czerwca.

(PAP+Radio Merkury)