100 lat temu zakończyło się Powstanie Wielkopolskie

Powstanie wybuchło 27 grudnia 1918 roku, niedługo po zakończeniu I wojny światowej. Polacy wystąpili zbrojnie przeciwko państwu niemieckiemu. Domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Polski, która w tym czasie umacniała swą niepodległość. 

Wielkopolanie zyskali wolność, a ziemie stanowiące kolebkę naszej państwowości, wróciły do macierzy. Powstańcy wystąpili w reakcji na demonstracje Niemców sprzeciwiających się wizycie w Poznaniu polskiego pianisty i działacza niepodległościowego Ignacego Paderewskiego. Pod koniec grudnia powstańcy ruszyli do ataku w Wielkopolsce. 

Do połowy stycznia 1919 roku wyzwolili niemal całą Wielkopolskę, która znalazła się w granicach Rzeczypospolitej. Zachodnie granice państwa ukształtowały się korzystniej, niż zakładano pierwotnie. Zryw zakończył się 16 lutego 1919 roku rozejmem w Trewirze, jednak dopiero Traktat w Wersalu podpisany 28 czerwca 1919 roku przyznał Polsce niemal całe Poznańskie i w ten sposób uznał sukcesy powstania. 

Działania powstańcze ogarnęły teren liczący około 25 tysięcy kilometrów kwadratowych, na którym żyło prawie 2 miliony ludności. W szczytowym momencie walk armia powstańcza liczyła 72 tysiące dobrze wyposażonych żołnierzy. Dowódcami zrywu byli - generał Stanisław Taczak do 15 stycznia 1919 roku oraz generał Józef Dowbor-Muśnicki, głównodowodzący powstania od 16 stycznia 1919 roku.

Dzięki zwycięstwu powstania, Wielkopolska wniosła do odrodzonej Rzeczypospolitej: rdzennie polskie ziemie z wysoko rozwiniętą gospodarką, nowoczesnym przemysłem rolno-spożywczym, wydajnym rolnictwem i rozwiniętym handlem, armię, licząca ponad 75 tysięcy żołnierzy i wiele sprzętu wojskowego zdobytego w walkach z zaborcą.

Powstanie Wielkopolskie wywarło wpływ na aktywność niepodległościową Polaków zamieszkałych w zaborze pruskim, na Śląsku i Pomorzu, a także na ideę walki o dostęp do Bałtyku. Powstańcy wielkopolscy uczestniczyli w powstaniach śląskich i w przeprowadzaniu plebiscytów na Śląsku i Pomorzu. Śląski zryw niepodległościowy był wspierany przez Wielkopolan licznymi transportami z bronią i amunicją, artykułami żywnościowymi, odzieżą i lekami. 

Powstańcy wielkopolscy walczyli też o Lwów, uczestniczyli w walkach 1920 roku na kresach wschodnich oraz na froncie litewsko-białoruskim. W 2005 roku zmarł ostatni powstaniec wielkopolski - porucznik Jan Rzepa zamieszkały we Wronkach w Wielkopolsce. Miał 106 lat.