Kulmhof to pierwszy niemiecki obóz zagłady na okupowanych ziemiach polskich. Powstał w 1941 roku, jeszcze przed Konferencją w Wannsee w styczniu 1942, gdzie hitlerowscy przywódcy III Rzeszy podjęli formalną decyzję o masowej eksterminacji ludności żydowskiej. W Kulmhof zostało zgładzonych około 200 tysięcy osób - kobiet, dzieci i mężczyzn. W zdecydowanej większości Żydów, ale też blisko 5 tysięcy Romów i Sinti z pogranicza austriacko-węgierskiego, którzy trafili do getta w Łodzi.
W Kulmhof zamordowano także prawdopodobnie grupę czeskich dzieci i kilkudziesięciu jeńców radzieckich. W obozie życie straciła również nieustalona liczba Polaków, w tym zakonnice i księża przetransportowani tam z domów starców i przytułków z Włocławka.
Hitlerowski obóz w Chełmnie nad Nerem funkcjonował w dwóch okresach: od 8 grudnia 1941 do 11 kwietnia 1943 roku, a potem od czerwca 1944 do 18 stycznia 1945. W pierwszym etapie eksterminacji dokonywano w samochodach przy użyciu gazu spalinowego. Ciała ofiar wywożono do oddalonego o kilka kilometrów Lasu Rzuchowskiego. Mordowano przede wszystkim Żydów z okolicznych gett, Romów z Łodzi, potem także Żydów z getta łódzkiego. W drugim okresie funkcjonowania obozu eksterminacji dokonywano w Lesie Rzuchowskim, w którym zbudowano baraki i przystosowano teren do przyjmowania kolejnych transportów ofiar.