Żołnierze Puszczy Noteckiej

Próba swoistego „sprasowania” czasów historycznych przez walec globalizacji spowodowała reakcję. Tą reakcją jest swoisty powrót historii, a objawiło się to pojawieniem ludzi pełnych pasji dla dziejów regionu w którym żyją. To zaś owocuje publikacjami, badaniami, konferencjami. Spotkałem takie osoby w Sierakowie, Pana Jarosława Łożyńskiego, redaktora Sierakowskich Zeszytów Historycznych i Antoniego Taczanowskiego - regionalistę. Ale takich ludzi można spotkać wielu regionach Wielkopolski. Odrodzenie zainteresowania historią to zjawisko szerokie.    

Sieraków to letniskowa miejscowość leżąca 70 kilometrów na północny zachód od Poznania, znana ze swoich wypoczynkowych walorów. Leży nad Wartą. Nad miastem górują wieże barkowego kościoła z XVII wieku. Za Wartą, w kierunku północnym rozciągają się lasy, jednego z największych leśnych w Polsce kompleksów - Puszczy Noteckiej. W Wielkopolsce w okresie II wojny oddziałów partyzanckich nie było, ale właśnie w lasach Puszczy Noteckiej takie próby były czynione. W Okręgu Poznańskim ZWZ/AK nie było warunków ze względu na zbyt duże nasycenie tych ziem Niemcami.  

Ruch oporu wywodzący się z AK był przez lata komunizmu traktowany jako coś złego. Osoby zaangażowane w okresie wojny ukrywały często ten fakt, w obawie, aby nie zainteresował się nimi Urząd Bezpieczeństwa. Dopiero w okresie „gierkowskiej odwilży” presja zmalała i zaczęto spisywać relacje świadków wydarzeń 1939-1945 i po wojnie. Pasjonaci historii z tego regionu wydają „Sierakowskie Zeszyty Historyczne”. W dwóch Zeszytach (nr 9 i 10)  z listopada 2012 i kwietnia 2013 została podjęta próba wskrzeszenia pamięci o ludziach tak niezmiernie doświadczonych przez los, a zupełnie zapomnianych. Po wielu z nich nie pozostała nawet mogiła, nad którą można byłoby zapalić płomyczek świecy, zadumać się i podziękować za poświecenie, a często heroizm. Niczym niewyróżniający się mieszkańcy Sierakowa, Drawska, Wronek czy Chojna w momentach szczególnej próby ukazali w całej pełni swoją miłość do ojczyzny. Bóg-Honor-Ojczyzna to były trzy największe wartości każdego świadomego swej polskości bytu. Nie wahali się poświęcić młodości, zdrowia, majątku, a często życia dla Ojczyzny. Okupacja hitlerowska związana była ze skalą terroru trudną do wyobrażenia. Niemcy prewencyjnie rozbijali co pewien czas odradzające się struktury konspiracji AK w Wielkopolsce. Karą była przeważnie śmierć. A mimo to ruch oporu ciągle się odradzał.    

Po wojnie zaś, opór przeciw Niemcom w ramach AK był traktowany przez komunistów jako działanie w organizacji wrogiej socjalizmowi. Tym bardziej, że wielu AKowców chciało kontynuować walkę z komunistami. Próby te były skazane na klęskę. Propaganda zaś tych, którzy nie godzili się na sowieckie porządki, nazwała bandytami. 

Zeszyty poświęcone AKowcom z terenów Puszczy, przynoszą ich biografie, relację z czasów okupacji, historie często niesamowite. Puszcza była miejscem, gdzie chowali się uciekinierzy z obozu jenieckiego w Woldenbergu, czyli w dzisiejszego Dobiegniewa. Operował na jego terenie mały oddział partyzancki, przeprowadzając kilka akcji dywersyjnych. Latem i jesienią 1944 roku, gdy front sowiecko-niemiecki zatrzymał się nad Wisłą, do Puszczy Noteckiej skierowano radzieckich dywersantów. Niemcy urządzali obławy. W Puszczy chowali się, ci których poszukiwało gestapo. 

Dzisiaj, chodząc po bezdrożach pięknych rozległych lasów, warto pamiętać o historiach dzielnych ludzi, opisanych w „Sierakowskich Zeszytach Historycznych”. 

Autor: Maciej Mazurek 

Źródło: Sierakowskie Zeszyty Historyczne nr 9:  „Działalność żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu „Zachód” (część  zachodnia) w relacjach świadków i uczestników zdarzeń”,  Sieraków – listopad 2012, Sierakowskie Zeszyty Historyczne nr 10: „Działalność żołnierzy Inspektoratu Rejonowego (IR) Zachód Okręgu Poznańskiego AK ( część zachodnia). Leksykon struktur i słownik biograficzny. Sieraków – kwiecień 2013