W Muzeum Narodowym w Poznaniu drogą ciszy i spokoju odnawiają Buddę

Rzeźba od wybuchu II wojny światowej ze względu na swój stan nie była prezentowana. W 2022 roku rozpoczął się 4-letni projekt odnowy posągu, w którym biorą udział m.in. specjaliści z Japonii. Od kilku dni Muzeum Narodowe w Poznaniu gości Takao Makino z Kibi Conservation Studio for Cultural Objects w Japonii. To jeden z najwybitniejszych na świecie specjalistów w dziedzinie renowacji średniowiecznych japońskich rzeźb. Dzięki jego wizycie udało się rozwiać szereg wątpliwości związanych z rzeźbą Buddy.

Przed specjalistami z Polski oraz Japonii wiele jeszcze zagadek do rozwiązania, bowiem posąg Buddy, którego pochodzenie specjaliści datują na XII-wiek, kryje w sobie wiele tajemnic. Specjaliści badają m.in. gatunek drewna, z którego został wykonany posąg. I jak powiedziała nam Joanna Koryciarz-Kitamikado, niezależny konserwator laki japońskiej i tłumaczka języka japońskiego:

"Partia nóg wykonana została z hinoki - cyprys japoński, natomiast główny korpus wydaje się być zrobiony z sugi - cedr japoński. I wtedy byłoby to odkrycie rzeczywiście niezwykłe, ponieważ posągi w XII wieku zazwyczaj robione były z hinoki, a nie z sugi, więc musimy to jeszcze potwierdzić."

Wszelkie wcześniejsze działania konserwujące, naprawcze zdają się budować dosłownie warstwa po warstwie całą historię XII-wiecznego posągu Buddy. Do jakiego efektu końcowego dążą specjaliści renowacji tej rzeźby odpowiedziała Joanna Kokoć, kierownik Pracowni Konserwacji Zabytków Etnograficznych MN, która koordynuje projekt konserwacji posągu Buddy (finansowany przez Fundację Sumitomo):

"Na naszą decyzję, jak będzie wyglądał ten obiekt, przede wszystkim ma wpływ jego historia. Na początku XX wieku obiekt trafił do nas z kolekcji znanego niemieckiego kolekcjonera Adolfa Fischera. Na zdjęciach archiwalnych widzimy, jak ten obiekt wyglądał. Wiemy, że sam posąg ma bardzo wiele nawarstwień. Od XII wieku po XX wiek! W ubiegłym roku mieliśmy konsultacje z japońskim profesorem Nadachim, który zajmuje się bezpośrednio konserwacją posągów z okresu Heian. Profesor sugerował, by wrócić do XII wieku. W Japonii taka jest tendencja, procedura, by przywracać tym posągom ich oryginalny wygląd. My tutaj, z naszej europejskiej perspektywy, patrzymy inaczej na ten obiekt i dla nas tym punktem docelowym będzie początek XX wieku i kolekcja Adolfa Fischera, ponieważ chcemy pokazać tę rzeźbę z wszystkimi nawarstwieniami. Pokazać, że ona jest prawdziwa z tymi wszystkimi dodanymi później elementami."

Takao Makino nie ma żadnych wątpliwości, co do tego, że wartość rzeźby wynika przede wszystkim z jej historii. Zwrócił też uwagę na to, że w Polsce posąg Buddy traktowany jest z ogromnym szacunkiem i otoczony jest prawdziwą opieką, co go osobiście bardzo wzrusza.

Trwające w Muzeum Narodowym w Poznaniu prace mają doprowadzić do powrotu zabytku na ekspozycję. Obiekt będzie "gwiazdą" zaplanowanej na 2027 rok wystawy roboczo zatytułowanej ""Na Wschód". Jest to nawiązanie do pierwszej wystawy sztuki Dalekiego Wschodu zorganizowanej w Poznaniu równo 100 lat temu.

Krzysztof Kalitko, kurator planowanej na 2027 rok wystawy, podkreśla:

"Ta wystawa w swoim założeniu ma nam przedstawić dorobek i kolekcję sztuki Azji w muzeum poznańskim, cały dorobek od czasów początku XX wieku, ponieważ ciągłość i pewnego rodzaju świadomość kolekcjonowania sztuki Azji istniała nieprzerwanie od tamtego czasu. Pierwsze obiekty, które trafiają do Poznania i są na naszym stanie inwentarzowym, datowane są na ok. 1902 rok i nawet lata wcześniejsze, choć one dotyczą dorobku etnograficznego. Niemniej taka świadomość zbierania sztuki kultury materialnej Azji, głównie Chin i Japonii, trwa nieprzerwanie w muzeum poznańskim od początku XX wieku. Wystawa ma charakter jubileuszowy i jednocześnie odwołuje się do wystawy sztuki japońskiej, chińskiej i dalekowschodniej z 1923 roku. To było wielkie wydarzenie."