Pies z alergią skórną – jak złagodzić objawy i dobrać odpowiednią dietę?

Najważniejsze informacje w skrócie

• Alergie skórne mogą być wynikiem nadwrażliwości pokarmowej, atopii lub reakcji kontaktowej.
• Objawy obejmują świąd, zaczerwienienia, wyłysienia i przewlekłe zapalenia uszu.
• Skuteczne leczenie opiera się na eliminacji alergenów i wzmocnieniu bariery skórnej.
• Dieta powinna zawierać rzadko uczulające białka i składniki przeciwzapalne, jak omega-3.
• Wspomagająco stosuje się kąpiele dermatologiczne i suplementację cynkiem, biotyną i olejami.

Alergia skórna u psa – jak ją rozpoznać?

Alergia skórna to nadmierna reakcja układu odpornościowego psa na substancję, która dla zdrowego organizmu byłaby obojętna. Może mieć podłoże środowiskowe, kontaktowe lub pokarmowe, a jej objawy – choć różnorodne – mają wspólny mianownik: przewlekłość, nawrotowość i znaczący wpływ na komfort życia zwierzęcia. Często występuje sezonowo lub epizodycznie, ale u wielu psów przybiera formę całoroczną i trudną do opanowania bez zmiany stylu życia i diety.

Najbardziej charakterystyczne symptomy alergii skórnej obejmują:

• uporczywy świąd – pies drapie się, gryzie, ociera o meble lub dywan, co może prowadzić do ran i samouszkodzeń,
• zaczerwienienia skóry – szczególnie w miejscach o cienkiej sierści: brzuch, pachy, pachwiny, okolice pyska,
• wylizywanie łap i przestrzeni międzypalcowych – często prowadzące do brunatnych przebarwień (od barwnika zawartego w ślinie) i wtórnych infekcji bakteryjnych,
• nadmierne linienie, łupież, plackowate wyłysienia – szczególnie na ogonie, grzbiecie i szyi,
• nawracające zapalenia uszu i skóry – które są oporne na antybiotyki i nawracają po zakończeniu leczenia.

Objawy te mogą występować pojedynczo lub w różnych kombinacjach, a ich nasilenie może zmieniać się w czasie – zależnie od poziomu ekspozycji na alergen, odporności organizmu czy jakości diety. Nieleczona alergia skórna nie tylko powoduje cierpienie fizyczne, ale także prowadzi do chronicznych stanów zapalnych, pogorszenia stanu sierści, utraty masy ciała, a nawet zmian behawioralnych, takich jak drażliwość czy apatia.

Ważne jest zrozumienie, że alergia skórna to objaw, a nie choroba sama w sobie – jej przyczyna może leżeć w wielu obszarach. Wyróżniamy trzy główne typy alergii:

• Atopia (atopowe zapalenie skóry) – najczęściej genetycznie uwarunkowana, wywoływana przez alergeny wziewne (pyłki, roztocza, pleśnie). Zwykle ujawnia się między 6 miesiącem a 3 rokiem życia psa i może mieć charakter sezonowy (wiosna/lato) lub całoroczny.
• Alergia kontaktowa – spowodowana kontaktem skóry z substancją uczulającą, np. detergentami, kosmetykami, tkaninami, gumą, trawą. Objawy zazwyczaj ograniczają się do miejsca kontaktu.
• Alergia pokarmowa – najczęściej objawia się zmianami skórnymi, ale może jej towarzyszyć także świąd odbytu, biegunki, wymioty, wzdęcia. U psów uczulonych na konkretne białko (np. kurczaka, wołowinę) symptomy nasilają się po kilku dniach lub tygodniach od ekspozycji.

Diagnostyka alergii skórnej powinna opierać się na wykluczeniu innych przyczyn objawów, takich jak pasożyty zewnętrzne (pchły, świerzbowce), zakażenia grzybicze, ropne zapalenia skóry czy niedobory żywieniowe. Kluczowa jest uważna obserwacja psa oraz jego reakcji na zmiany w środowisku i diecie. Pomocna może być także dieta eliminacyjna oraz testy alergiczne (serologiczne lub skórne), choć te ostatnie wciąż mają ograniczoną wartość diagnostyczną.

Rola diety w leczeniu alergii skórnej

Skóra psa to bariera ochronna, która w przypadku alergii często staje się uszkodzona, przesuszona i podatna na infekcje. Dieta ma ogromne znaczenie w regeneracji tej bariery i wzmocnieniu odporności organizmu. Psy z alergią skórną bardzo często reagują nadwrażliwością na konkretne białka – kurczaka, wołowinę, jaja czy zboża – dlatego konieczna jest dieta eliminacyjna, trwająca minimum 6–8 tygodni.

Warto wybierać karmy:

• zawierające jedno, rzadko używane źródło białka (królik, dziczyzna, ryba),
• z dodatkiem kwasów omega-3 i omega-6, które działają przeciwzapalnie i odbudowują barierę lipidową skóry,
• bogate w witaminę E, cynk i biotynę, wspierające regenerację naskórka.

Karmy hipoalergiczne dla psa z prostym składem, bez sztucznych barwników, aromatów i konserwantów, są lepiej tolerowane i zmniejszają ryzyko niepożądanych reakcji. Znajdziesz je w sklepie AleZwierzaki -https://alezwierzaki.pl/pl/menu/psy/karma-dla-psa/karma-hipoalergiczna-1312.html.  Przydatne są również karmy bezzbożowe, szczególnie u psów z nietolerancją glutenu.

Rodzaje karm polecanych dla psów z alergią skórną

Karmy monobiałkowe

To karmy zawierające tylko jedno źródło białka zwierzęcego, co znacznie ułatwia eliminację alergenów i kontrolowanie reakcji psa. Dzięki ograniczeniu liczby składników, karmy monobiałkowe minimalizują ryzyko reakcji krzyżowych. Doskonałe jako baza do diety eliminacyjnej – szczególnie jeśli zawierają białka z rzadko stosowanych źródeł, jak królik, dziczyzna czy ryby morskie.

Karmy hipoalergiczne

Zaprojektowane specjalnie z myślą o psach cierpiących na alergie. Zawierają rzadko uczulające składniki, są bezzbożowe, wolne od glutenu, soi, nabiału i sztucznych dodatków. Ich skład jest prosty i łatwo kontrolowalny. Zawartość dodatków funkcjonalnych – olej z łososia, prebiotyki, zioła przeciwzapalne – dodatkowo wspomaga leczenie skóry i wzmacnia odporność.

Karmy z białkiem hydrolizowanym

Stosowane w najcięższych przypadkach, gdy inne karmy zawodzą. Zawarte w nich białka są rozbite na drobne peptydy, których układ odpornościowy psa nie rozpoznaje jako alergenów. Karmy hydrolizowane, jak Royal Canin Hypoallergenic, Hill’s z/d czy Purina HA, mają potwierdzoną skuteczność w badaniach klinicznych i często są przepisywane przez lekarzy weterynarii.

Suplementy i wsparcie dietetyczne

Choć dieta eliminacyjna i odpowiednio dobrana karma stanowią podstawę w leczeniu alergii skórnych u psów, to suplementy diety pełnią istotną rolę wspomagającą. Ich zadaniem jest nie tylko łagodzenie stanów zapalnych i regeneracja uszkodzonego naskórka, ale również wzmocnienie ogólnej odporności organizmu, poprawa funkcjonowania przewodu pokarmowego oraz odbudowa bariery lipidowej skóry. Odpowiednio dobrana suplementacja może znacząco skrócić czas rekonwalescencji, zmniejszyć intensywność objawów i ograniczyć potrzebę stosowania leków farmakologicznych.

Do najważniejszych składników wspierających zdrowie skóry psa z alergią należą:

• Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 – obecne w oleju z łososia, ogórecznika, siemienia lnianego czy kryla. Działają silnie przeciwzapalnie, ograniczają świąd i wspomagają gojenie mikrourazów skóry. Omega-3 (EPA i DHA) wykazują również korzystny wpływ na barierę naskórkową oraz jakość sierści, redukując jej matowość i łamliwość.
• Biotyna (witamina B7) – niezbędna do syntezy keratyny, głównego budulca skóry, pazurów i sierści. Jej niedobory objawiają się łuszczeniem, suchością i podatnością skóry na uszkodzenia. Suplementacja biotyną poprawia elastyczność skóry, przyspiesza jej regenerację i zmniejsza wypadanie sierści.
• Cynk – jeden z kluczowych mikroelementów odpowiedzialnych za gojenie ran, regenerację naskórka i prawidłową pracę gruczołów łojowych. Psy z alergią często mają zwiększone zapotrzebowanie na cynk, zwłaszcza jeśli cierpią na wtórne infekcje skórne lub mają suchą, łuszczącą się skórę.
• Witamina E – silny antyoksydant, który chroni komórki skóry przed uszkodzeniami oksydacyjnymi i wspiera układ odpornościowy w walce z przewlekłymi stanami zapalnymi. Jej działanie łagodzące świąd jest szczególnie korzystne w przypadkach atopii i alergii kontaktowej.
• Probiotyki i prebiotyki – zdrowa mikroflora jelitowa ma bezpośredni wpływ na odporność skóry. Probiotyki (np. Lactobacillus, Enterococcus) pomagają utrzymać równowagę bakteryjną, a prebiotyki (np. FOS, MOS, inulina) stanowią pożywkę dla „dobrych bakterii”. Ich obecność w diecie wspiera barierę jelitową i zapobiega przesiąkliwości jelit, która może prowadzić do reakcji alergicznych.

Warto pamiętać, że suplementacja powinna być dobierana indywidualnie, w zależności od potrzeb psa, jego masy ciała, ogólnego stanu zdrowia i aktualnej diety. Nie należy stosować wielu preparatów jednocześnie bez konsultacji z lekarzem weterynarii, ponieważ może to prowadzić do niepożądanych interakcji lub nadmiaru określonych składników (np. witamin rozpuszczalnych w tłuszczach).

Kąpiele i pielęgnacja skóry

Pielęgnacja skóry psa z alergią to nie tylko element estetyczny, ale przede wszystkim ważne narzędzie terapeutyczne wspierające leczenie chorób dermatologicznych. Prawidłowe zabiegi pielęgnacyjne mogą znacząco złagodzić świąd, przyspieszyć gojenie stanów zapalnych oraz ograniczyć potrzebę stosowania leków. W przypadku psów z alergią skórną, szczególne znaczenie mają regularne kąpiele, odpowiedni dobór kosmetyków oraz utrzymanie czystości w otoczeniu zwierzęcia.

Kąpiele terapeutyczne powinny odbywać się regularnie – najczęściej 1–2 razy w tygodniu, choć w ostrych przypadkach weterynarz może zalecić częstsze mycie. Ich celem jest usunięcie alergenów ze skóry i sierści, złagodzenie świądu, obniżenie stanu zapalnego i poprawa nawilżenia naskórka. Należy stosować tylko specjalistyczne szampony dermatologiczne dla psów – o potwierdzonym działaniu, przeznaczone dla psów z problemami alergicznymi.

Do najczęściej polecanych składników aktywnych w szamponach należą:

• owies koloidalny – działa łagodząco, nawilżająco i zmniejsza świąd,
• chlorheksydyna – o działaniu antyseptycznym, skuteczna przy nadkażeniach bakteryjnych i grzybiczych,
• pantenol (prowitamina B5) – wspomaga regenerację naskórka i utrzymanie prawidłowego nawilżenia,
• olejki eteryczne – np. z drzewa herbacianego lub lawendy, mające właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.

Ważne, aby szampon był wolny od silnych detergentów (np. SLS), alkoholu, sztucznych barwników i zapachów, które mogą dodatkowo podrażniać skórę psa. Należy także pamiętać, by dobrze spłukać każdy preparat i nie używać kosmetyków przeznaczonych dla ludzi, nawet dziecięcych.

Po kąpieli warto zastosować balsamy lub żele nawilżające, zawierające aloes, lanolinę lub ceramidy. Preparaty te przywracają barierę hydrolipidową skóry, chronią przed utratą wody i wspierają naturalną regenerację. Ich stosowanie jest szczególnie ważne u psów z suchą, łuszczącą się skórą oraz po kuracjach sterydowych.

Codzienna higiena nie kończy się na kąpielach – równie istotne jest dbanie o czystość otoczenia psa:

• regularne pranie legowiska i koców (w delikatnych, bezzapachowych detergentach),
• dezynfekcja misek i zabawek,
• odkurzanie dywanów i tapicerek, szczególnie w sezonie pylenia.

W niektórych przypadkach pomocne okazuje się stosowanie nawilżaczy powietrza lub oczyszczaczy z filtrami HEPA, które zmniejszają ilość alergenów w powietrzu. Wszystkie te działania wspólnie tworzą kompleksowy plan pielęgnacyjny, który skutecznie wspiera walkę z objawami alergii skórnej i poprawia jakość życia psa.

FAQ

Czy każda alergia skórna ma podłoże pokarmowe?

Nie – alergie mogą być kontaktowe lub środowiskowe. Tylko część przypadków ma związek z dietą.

Ile trwa poprawa po zmianie diety?

Zazwyczaj pierwsze efekty widać po 3–4 tygodniach, ale pełna regeneracja skóry może potrwać 6–8 tygodni.

Czy pies z alergią może jeść przysmaki?

Tak, ale tylko te zgodne z dietą – najlepiej z tej samej linii co karma główna.

Czy dieta eliminacyjna musi być prowadzona pod nadzorem weterynarza?

Zdecydowanie tak – nieprawidłowo przeprowadzona dieta może opóźnić diagnozę i zaszkodzić psu.

Czy alergie skórne mogą mieć charakter sezonowy?

Tak – szczególnie atopie często nasilają się wiosną i latem, gdy w powietrzu jest więcej alergenów.