Minister zdrowia: rozpoczynamy pracę nad zakazem sprzedaży elektronicznych papierosów jednorazowych

Minister Zdrowia Izabela Leszczyna zapytana TVP Info o kwestię zakazu jednorazowych papierosów elektronicznych podkreśliła, że w środę dostała "zielone światło od premiera Donalda Tuska" w tej sprawie. 

Rozmawialiśmy o tym i pan premier powiedział, że oczywiście mogę rozpocząć pracę nad taką ustawą

- powiedziała Leszczyna.

Szefowa resortu zdrowia zaznaczyła, że po rozmowach z prawnikami wie, że są dwie drogi rozwiązania tej kwestii. Jedna to zarządzenie Głównego Inspektora Sanitarnego, który ze względu na szkodliwość tego produktu wykluczy go z obiegu handlowego.

Natomiast taka ścieżka bardziej zgodna z prawem UE, nienarażająca nas np. na skargi firm (...), na jakieś arbitraże międzynarodowe, to jest ustawa i to jest notyfikowanie jej do UE

 - wyjaśniła Leszczyna.

Dodała, że decyzja w tej sprawie zostanie podjęta. "Ja bym chciała, żeby to była ścieżka jak najszybsza" - zaznaczyła minister zdrowia.

Zwróciła też uwagę na ostatnie badanie, które wskazuje, że wśród dzieci między 15 a 18 rokiem życia używanie i palenie takich papierosów wzrosło z 16 do 64 procent. 

My do końca nie wiemy, jakie związki toksyczne wydzielają się z tych papierosów po podgrzaniu (...) One się pojawiły całkiem niedawno. Oczywiście, już mamy pierwsze informacje z WHO, że są to związki bardzo niebezpieczne

- podkreśliła i zapewniła, że "zrobi wszystko, żeby zakazać sprzedaży tych jednorazowych papierosów w Polsce jak najszybciej".

W ubiegłą środę szefowa resortu zdrowia poinformowała, że rząd rozpoczyna prace nad zmianami dotyczącymi jednorazowych e-papierosów. "Będziemy chronić szczególnie młodych ludzi" - podkreśliła.

W Ministerstwie Zdrowia, z Departamentem Zdrowia Publicznego i Lecznictwa rozpoczynamy właśnie prace nad tym, w porozumieniu z Ministerstwem Finansów

– przekazała.

Poparcie dla prac Ministerstwa Zdrowia nad wprowadzeniem zakazu sprzedaży jednorazowych e-papierosów zadeklarowali przedstawiciele środowisk medycznych i pacjenckich, którzy uczestniczyli w ostatnim posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Uzależnieniom.

Mamy do czynienia z nowym trendem, bardzo niebezpiecznym, zagrażającym bardzo zdrowiu i życiu, szczególnie dzieci i młodzieży

- podkreśliła przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Uzależnieniom Małgorzata Niemczyk (KO).

Jak wskazała, jednorazowe e-papierosy, obok nikotyny, zawierają substancję słodzącą - bardzo często jest to sukraloza, której słodkość jest 300-800 razy większa w porównaniu do sacharozy. Są też tanie i pozwalają na wiele zaciągnięć, ze względu na wielkość pojemników. Wskazała też na to, że jednorazowe e-papierosy mają bardzo atrakcyjne, kolorowe opakowania i często w sklepach leżą na półkach obok słodyczy. 

Według badań, z którymi mogłam się zapoznać, sukraloza, podana w formie pary wodnej, jest substancją, która bardzo silnie uzależnia

- podała Niemczyk. Dodała, że z badań wynika też, że wdychana do płuc może działać rakotwórczo oraz powodować nieodwracalne zmiany w mózgu.

Przewodnicząca zespołu podała, że w Polsce w ostatnich latach bardzo wzrasta sprzedaż "jednorazówek". W 2022 r. sprzedano 32 mln sztuk, a w 2023 r. już ponad 100 mln sztuk. Przytoczyła dane Światowej Organizacji Zdrowia, że co piąty sprzedawany na świecie papieros to właśnie jednorazowy e-papieros smakowy. Przywołała też raport Centrum Monitorowania Rynku, z którego wynika, że wartość rynku "jednorazówek" w Polsce to 2 mld zł.

Dyrektor departamentu zdrowia publicznego Ministerstwa Zdrowia Dariusz Poznański zwrócił z kolei uwagę, że Polska "jest w niechlubnej czołówce państw Unii Europejskiej" jeśli chodzi o rozpowszechnienie palenia e-papierosów wśród dzieci i młodzieży. Jak podał, z badania CBOS wynika, że przed 18. rokiem życia co czwarta osoba deklaruje używanie elektronicznych papierosów i alternatywnych wyrobów.

Przypomniał też, że w Polsce jest zakaz sprzedaży osobom poniżej 18 roku życia zarówno jednorazowych e-papierosów, jak i e-papierosów do wielokrotnego użycia.

Ale ten zakaz, jak widać, jest w dużej mierze nieskuteczny

- zaznaczył.

Pod koniec stycznia wprowadzenie zakazu sprzedaży jednorazowych papierosów elektronicznych zapowiedział brytyjski rząd. Podobne plany ogłosiły już Australia, Francja, Niemcy i Nowa Zelandia.

W piątek Fundacja Edukacji Społecznej zaapelowała w liście do wiceministra zdrowia Wojciecha Koniecznego o jak najszybsze wdrożenie dyrektywy unijnej zakazującej sprzedaży smakowych wyrobów tytoniowych do podgrzewania. Prezeska Fundacji Magdalena Ankiersztejn-Bartczak wskazuje w nim, że Polska, jako jedyne państwo w Unii Europejskiej, nie dotrzymała terminu wdrożenia dyrektywy unijnej, która zakazuje sprzedaży smakowych nowatorskich wyrobów tytoniowych do podgrzewania. Nowe przepisy powinny były zostać zaimplementowane do lipca 2023 roku.

W liście czytamy, że według danych Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC) w 2022 roku na całym świecie odnotowano 20 mln nowych przypadków nowotworów złośliwych oraz 9,7 mln zgonów związanych z chorobami nowotworowymi. Rak płuc był najczęściej występującym nowotworem złośliwym na świecie, z 2,5 mln nowych przypadków w 2022 r., stanowiąc 12,4 proc. całkowitej liczby nowych zachorowań na wszystkie rodzaje nowotworów.

IARC prognozuje, że do 2050 r. liczba nowych zachorowań na nowotwory złośliwe na świecie wzrośnie do ponad 35 mln, co oznacza wzrost o 77 proc. w porównaniu z 20 mln przypadków szacowanych na 2022 r.