Olga Tokarczuk odebrała literackiego Nobla

Olga Tokarczuk jest laureatką literackiej Nagrody Nobla za rok 2018.  Podczas uroczystości w Sztokholmie nagrodę literacką za bieżący rok odbierze austriacki pisarz Peter Handke. 

W sobotę w stolicy Szwecji Olga Tokarczuk wygłosiła wykład noblowski. Polska pisarka przedstawiła wizję współczesnego świata pogrążonego w chaosie informacyjnym:

Zamiast usłyszeć harmonię świata, usłyszeliśmy kakofonię dźwięków, szum nie do zniesienia, w którym rozpaczliwie próbujemy dosłuchać się jakiejś najcichszej melodii, najsłabszego chociaż rytmu. Parafraza szekspirowskiego cytatu jak nigdy pasuje dzisiaj do tej kakofonicznej rzeczywistości: Internet to coraz częściej opowieść idioty, pełna wściekłości i wrzasku.

Autorka "Biegunów" i "Ksiąg Jakubowych" wskazywała, że kryzys klimatyczny i polityczny nie wziął się znikąd:

Chciwość, brak szacunku do natury, egoizm, brak wyobraźni, niekończące się współzawodnictwo, brak odpowiedzialności sprowadziły świat do statusu przedmiotu, który można ciąć na kawałki, używać i niszczyć

Olga Tokarczuk wskazywała, że stratę umiejętności postrzegania świata jako żywej całości może przezwyciężyć literatura, jeżeli zdobędzie się na czułość wobec opisywanej rzeczywistości:

Czułość jest głębokim przejęciem się drugim bytem, jego kruchością, niepowtarzalnością, jego nieodpornością na cierpienie i działanie czasu. Czułość dostrzega między nami więzi, podobieństwa i tożsamości. Jest tym trybem patrzenia, które ukazuje świat jako żywy, żyjący, powiązany ze sobą, współpracujący, i od siebie współzależny. Literatura jest właśnie zbudowana na czułości wobec każdego innego od nas bytu. To jest podstawowy psychologiczny mechanizm powieści.

Akademia Szwedzka przyznała Oldze Tokarczuk literackiego Nobla za: „narracyjną imaginację oraz encyklopedyczną pasję, które reprezentują przekraczanie granic jako formę istnienia”. Uroczyste wręczenie wyróżnień ma miejsce w budynku filharmonii sztokholmskiej każdego 10 grudnia - w dniu rocznicy śmierci fundatora, czyli Alfreda Nobla. Mury Stockholms Konserthus są gospodarzem uroczystości od 1926 roku.

Wolą Alfreda Nobla było, aby nagroda trafiła w ręce osoby, która stworzy najbardziej wyróżniające się dzieło w kierunku idealistycznym.

W  Poznaniu uroczystość wręczenia Nagrody Nobla poprzedziło Wielkie czytanie Olgi Tokarczuk. Spotkanie odbyło się w Auli Lubrańskiego Collegium Minus UAM. Powyżej nasza relacja filmowa  z tego spotkania. 

IAR/Leon Bielewicz/jc