Cytadela - zabudować czy chronić?

Ostatnio pojawiła się informacja, że jedna z prywatnych uczelni chce stworzyć w samym środku Cytadeli centrum edukacyjne. Władze szkoły deklarują, że nie chcą wiele zmieniać w parku. Centrum edukacyjno-przyrodnicze ma działać w budynkach Zakładu Lasów Poznańskich, należących niegdyś do Zarządu Zieleni Miejskiej. Mieszkańcy pobliskich domów protestują. Są oburzeni, że Lasy już wynajęły szkole wyższej pomieszczenia w centrum Cytadeli. Jakie plany związane z Cytadelą i gdzie są granice ingerencji w przyrodę i architekturę tego wspaniałego miejsca? Co może tam powstać? Obrońcy zieleni mówią, że park to park i wszelkie inwestycje w nim powinny być zabronione.

Czy Cytadela ma szanse pozostać tylko parkiem? Jak ma wyglądać za 5-10 lat? Czy utrzymywanie tak dużego zielonego terenu w centrum miasta to marnowanie miejskich gruntów? Może lepiej zmniejszyć obszar parku, a to co można sprzedać pod zabudowę mieszkaniową? Chyba każdy chciałby mieszkać w tak dobrze położonym punkcie miasta?

Cytadela, zwane też Wzgórzem Winiary to najcenniejsze tereny zielone w mieście. I największe - 90 hektarów. Cytadela łączy kliny zieleni z ringiem Stubena. Niecodzienność przyrody tego parku polega też na tym, że są tam okazy, które rzadkie w takich dużych miastach jak Poznań.

To też miejsce, gdzie jeszcze kilkanaście lat temu nocą strach było przejść, dziś jest już to miejsce bezpieczne - zainwestowano w oświetlenie, uporządkowano alejki i zieleń. Jest atrakcyjne zarówno dla turystów jak i dla poznaniaków. Każdy znajdzie tu coś dla siebie: są rzeźby Abakanowicz, tu odbywają się imprezy militarne Dni Ułana i Bitwa o Poznań, czasem są koncerty, w okresie wielkanocnym odbywa się Misterium Męki Pańskiej, są tu zabytkowe cmentarze, m.in wojenne, gdzie zgodnie leżą Polacy, Rosjanie, Anglicy i Francuzi. Dwa ciekawe muzea: Uzbrojenia i Armii Poznań. Są tu też widoczne pozostałości największego obiektu fortyfikacyjnego Poznania - Fortu Winiary.

Niestety Cytadela nie jest miejscem, o które można być spokojnym. Nie ma opracowanego planu zagospodarowania przestrzennego, więc ciągle trwa walka między tymi, którzy widzą tu tylko miejsce rekreacji i sportu, a tymi, którzy chcą zmieniać i budować - stąd pomysły by na obrzeżach parku budować hotele, biurowce czy nowe, często bardzo wysokie, domy.

Obawy miłośników Cytadeli i mieszkańców wzbudził pomysł niepublicznej szkoły wyższej Kadry dla Europy. Wynajmuje ona budynki od Zakładu Lasów Poznańskich usytuowane praktycznie w samym centrum parku. Szkoła chce te budynki nieco rozbudować i stworzyć w nich centrum edukacji ekologicznej i przyrodniczej. Doktor Barbara Kochańska - rektor tej szkoły podkreśla, że przesadne jest twierdzenie, o "rozbudowie" budynków. Jej zdaniem chodzi raczej o adaptację pomieszczeń i przystosowanie ich np. prowadzenia warsztatów przyrodniczych, zajęć edukacyjnych itp.

Deklaracje władz szkoły brzmią nieźle - zajęcia dla kilkunastoosobowych grup, warsztaty ekologiczne, kursy dla niedowidzących.Ale pomysł szkoły już zapalił wszystkie możliwe czerwone światełka. Mieszkańcy mówią im zdecydowane "nie". Czy jest się czego bać? Apokaliptyczną wizję zabudowy Cytadeli przedstawił architekt, Zbigniew Arndt, z którym rozmawiał reporter Radia Merkury. Jego zdaniem pomysł centrum edukacji ekologicznej nie jest zły sam w sobie, ale konsekwencje mogą być większe, bo chętni na zajęcia jakoś będą chcieli tu dotrzeć, a to może oznaczać powstanie arterii komunikacyjnej przez sam środek Cytadeli.

Nie da się ukryć - tereny Cytadeli kuszą deweloperów - w okolicy pojawił się hotel, są biurowce, a także apartamentowce - miejsce jest wyjątkowo piękne. Tylko gdzie są granice ingerencji w substancję parkową? Cmentarzy nikt z pewnością nie zabuduje, ale może deweloperzy spróbują wejść do parku "od tyłu"? Czy ulica Za Cytadelą stanie się placem budowy?

Ekolog i były radny miasta Poznania Krzysztof Mączkowski od lat działa na rzecz Cytadeli. Założył nawet poświęcony temu miejscu profil na facebook-u... i negatywnie ocenia "deweloperską agresję" na otoczenie poznańskiej Cytadeli. Krzysztof Mączkowski mówi, że dla terenów Cytadeli potrzebny jest dobry plan zagospodarowania. Zachęca do jak najszybszego jego opracowania i przyjęcia. O to, co w tej sprawie robi obecna Rada Miasta zapytaliśmy radnego Krzysztofa Grzybowskiego z komisji polityki przestrzennej.

Burza wywołana przez pomysły szkoły Kadry dla Europy to nie pierwsza "bitwa o Cytadelę". Krzysztof Mączkowski przypomina, że podobne spory już się toczyły. Jego zdaniem jeżeli cokolwiek zmieniać na Cytadeli - bo taka pokusa jest - to trzeba to robić bardzo ostrożnie.

Zamiast wznosić tam nowe budynki, może należałoby odkryć i wyeksponować to, co już jest? Ciągle wraca pomysł, żeby lepiej udostępnić zwiedzającym pozostałości fortyfikacyjne. Konrad Dąbrowski z Porozumienia dla Twierdzy Poznań uważa, że w sensie poznawczym Cytadela jest wykorzystana w... zaledwie 20-procentach! Na Cytadeli są nawet miejsca niespenetrowane, do których nie zaglądano od 1945 roku! Dyskusja o Cytadeli robi się coraz szersza, włączyło się do niej Stowarzyszenie My Poznaniacy, które stanowczo przeciwstawia się zmianom na Cytadeli.

Jaka przyszłość czeka Cytadelę? Czy należałoby zainwestować w imprezy kulturalne? A może odbudować i udostępnić do zwiedzania resztki fortyfikacji? Może należałoby zainwestować jeszcze więcej w samą zieleń parkową - posadzić tam więcej ciekawych drzew, krzewów i kwiatów? Zapraszamy do dyskusji o Cytadeli i jej przyszłości.