Sz. Szynkowski vel Sęk: „Nie jest wielką sztuką rozmawiać tylko z tymi, z którymi się zgadzamy”

Roman Wawrzyniak: Za dwa tygodnie w Kórniku i w Rogalinie pod Poznaniem spotkanie Trójkąta Weimarskiego, ministrów spraw europejskich. Kogo udało się zaprosić wobec tego na to spotkanie i jak będzie przebiegać?

Szymon Szynkowski vel Sęk: Spotkanie odbędzie się w formule spotkania ministrów spraw europejskich trójkąta weimarskiego, czyli Polski, Francji i Niemiec. Polskę będę ja, jako gospodarz reprezentował, dwie panie minister z Niemiec, pani minister Anna Lerman z Francji, pani minister Lorenz Bun będą moimi gośćmi i gościem specjalnym będzie pani wicepremier Ukrainy Olga Stefaniszyna, którą zapraszamy ponieważ spotkanie jest poświęcone polityce rozszerzenia, ze szczególnym uwzględnieniem Ukrainy, jako tego kraju, który dzisiaj trzeba zdecydowanie wesprzeć na tej ścieżce rozszerzenia. Nie będziemy się ograniczać tylko do dyskusji o Ukrainie, ale to będzie ten ważny element, stąd właśnie obecność pani wicepremier Ukrainy.

W lutym tego roku w ramach Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa odbył się szczyt w formacie Trójkąta Weimarskiego, czyli wzięli w nim udział prezydenci Polski, Niemiec i Francji. Czy to jest jakiś rodzaj kontynuacji tamtego spotkania?

W ramach tego formatu warto się spotykać, bo wiele spraw w Europie nas różni. Nie jest wielką sztuką rozmawiać nieustannie tylko z tymi, z którymi się zgadzamy. Budujemy oczywiście takie koalicje - to jest ważne żeby te kontakty bliskie w regionie podtrzymywać - ale to wyzwanie to jest właśnie rozmawiać z tymi krajami, które są ważne, ale z którymi mamy wiele różnic. W polityce rozszerzenia nie wszystkie kraje zachodnie są tak przekonane co do intensywności wsparcia Ukrainy na ścieżce rozszerzenia, jak Polska. Wszystkie kraje zdecydowały o przyznaniu statusu państwa kandydującego Ukrainie, natomiast już spojrzenie na to jak powinien ten proces przebiegać bywa w różnych krajach różny. Wykorzystujemy pozycję gospodarza do tego, żeby przekonywać do naszych racji. Stąd zaproszenie właśnie i oczywiście konsultuję to, także te swoje działania przedstawiałem panu prezydentowi, bo jest naturalne, że Prezydent Rzeczypospolitej, który reprezentuje właśnie ten najwyższy szczebel w formacie Trójkąta Weimarskiego, też powinien wiedzieć o tym, co planujemy i co robimy.

Też w jakimś sensie odpowiada za tę politykę międzynarodową. Trójkąt Weimarski, co warto może przypomnieć przy takiej rozmowie, został powołany w 1991 roku, czyli na 13 lat jeszcze przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, przez ówczesnych Ministrów Spraw Zagranicznych Hansa-Dietricha Genschera, Rolanda Dumasa i Krzysztofa Skubiszewskiego, ale byli tacy nad przestrzeni lat ostatnich, którzy twierdzili, że ta formuła już się wyczerpała. Jaka jest pana opinia? Pytam w kontekście na przykład, że przywołam choćby kłody rzucane ostatnio przez Francję, pod przegłosowaną jednak przez pozostałe państwa, zgodę na dostawę broni dla Ukrainy.

Ta opinia nie jest jednoznaczna, bo ta formuła ma oczywiście pewne mankamenty, chociażby to, że w wielu elementach są obszary, które różnią te państwa. Można w związku z tym przejść do porządku dziennego nad tym, że na przykład ta formuła nie jest wykorzystywana i się nie spotykamy. Ja jestem zwolennikiem tezy, że wtedy kiedy te różnice występują, należy prowadzić działania możliwie aktywne, żeby przekonywać partnerów do naszych argumentów. Wykorzystywać pozycję Polski, która w ostatnich miesiącach rośnie, bo Polska jest słuchana zupełnie inaczej niż jeszcze kilka lat temu, dlatego że polskie diagnozy co do zagrożeń w polityce międzynarodowej były słuszne i wiele państw to zauważyło…

…Francja i Niemcy też?

Francja i Niemcy w jakiejś mierze też, bo Niemcy jednak, nie taką zmianę jakiej byśmy oczekiwali, ale pewną zmianę w swojej polityce podejmują. Francja również. Niemcy wysyłają broń na Ukrainę, obydwa te państwa poparły status kandydujący dla Ukrainy do Unii Europejskiej, ale to jeszcze nie jest ta skala zmiany której byśmy oczekiwali, więc trzeba się spotykać, żeby przekonywać. Drugi temat spotkania, które będzie miało miejsce w Kórniku, poza rozszerzeniem, to są kwestie instytucjonalne. Tutaj jesteśmy jeszcze dalej, to znaczy Francja i Niemcy to jest centralistyczno-biurokratyczna wizja zarządzania Unią…

Federalizacja po prostu …

Federalizacja, czy centralizacja, zarządzanie tak naprawdę Unią Europejską przez silnych z centralą w Brukseli, tak można to w bardzo ogólnych słowach powiedzieć.

Niemiecką dodajmy

Nasza wizja, to wizja me Europy Narodów, równych szans, równych standardów, opartej o traktaty, opartej o wartości, świadomej własnej historii, potrafiącej wykorzystać synergię gospodarczą, a jednocześnie potrafiącej się samoograniczyć w obszarach, w których ingerencja organów europejskich nie jest potrzebna, i chcemy te wizje zestawić, zderzyć ze sobą. Zobaczyć czy są jakiekolwiek pola wspólne, przedstawić nasze argumenty partnerom i zobaczyć co oni na to, ale też zapoznać się z ich argumentami. Myślę, że trzeba rozmawiać właśnie w szczególności z tymi, z którymi się w wielu elementach nie zgadzamy.

Ale w kontekście obecności premier Ukrainy, ta sprawa broni, amunicji być może też będzie dyskutowana?

Mam taką nadzieję, bo tutaj stanowisko Ukrainy w tej sprawie nie może być inne. Ukraina oczekuje na amunicję, jest jej potrzebna, bo zużywa jej w trakcie walki ogromnej ilości. Serwisowanie sprzętu. Dzisiaj Francja jest państwem, które rzeczywiście ten proces powstrzymuje, żeby móc dostarczyć amunicję Ukrainie i myślę, że trudno od tego tematu uciekać także podczas tego spotkania.

Będzie też coś dla mieszkańców 14 maja w Kórniku

Rzeczywiście Przygotowujemy także takie wydarzenie, które pozwoli mieszkańcom włączyć się można powiedzieć w organizację tych wydarzeń międzynarodowych. To wydarzenie o charakterze piknikowym, rodzinnym. Zapraszamy na ten piknik wszystkich mieszkańców Kórnika i okolic. Będzie można na nim zapoznać się z tradycjami, kulturą, kuchnią krajów Trójkąta Weimarskiego i Ukrainy. Dzięki temu, mam nadzieję, nie będzie to spotkanie kojarzyło się tylko z jakimiś utrudnieniami w ruchu, wtedy kiedy politycy przyjadą, ale też z bardzo konkretnym wydarzeniem skierowanym do mieszkańców. Dodam jeszcze, że ogłosimy podczas tego wydarzenia pewną niespodziankę – trwałą – która w Kórniku po tym wydarzeniu zostanie.

Łatwiej organizować spotkanie w Kórniku niż w Poznaniu?

Nie, myślę że trudniej, bo jednak skomunikowanie Poznania jest nieco łatwiejsze. Najłatwiejsze organizowanie spotkania ma miejsce w Warszawie i wtedy kiedy organizujemy spotkanie poza Warszawą, można powiedzieć i goście zaczynają się zastanawiać czy przyjechać i urzędnicy nie są specjalnie zadowoleni, ale moim zdaniem trzeba pokazywać nie tylko Warszawę, tylko trzeba różnorodność, całe dobrodziejstwo i bogactwo kulturowe - także Wielkopolski - pokazywać i staram się to jako Wielkopolanin, jako poznaniak wykorzystywać.

Chciałem to przypomnieć ale przypominać nie trzeba. Panie Ministrze wiemy, że wszyscy pytają o te pieniądze z Unii Europejskiej, więc już chyba nie będziemy się powtarzać, bo osoby zorientowane wiedzą, że czekacie państwo po prostu na rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie tego ostatniego kamienia milowego, jakim jest ustawa o sądzie najwyższym, więc to może zostawmy, ale zapytam na koniec jeszcze, o głosowania polskich eurodeputowanych w Parlamencie Europejskim,  zarówno za pakietem klimatycznym, jak i za nieprzyznawaniem Polsce pieniędzy z Unii Europejskiej, na budowę zabezpieczeń na wschodniej granicy naszej, ale też wschodniej granicy Unii Europejskiej przecież z Białorusią.

Posłowie polskiej opozycji w Parlamencie Europejskim bardzo często niestety, ja nad tym bardzo boleję, zachowują się wbrew polskiemu interesowi. Tak być nie powinno. W szczególności poza granicami kraju, niezależnie od opcji politycznej, powinno się promować rozwiązania, które służą naszemu krajowi. Te dwa przykłady przez pana podane niestety nie są jedynymi. Nie wszyscy posłowie opozycji na szczęście zachowują się w ten sposób, ale w szczególności wyróżnię tutaj posłów Platformy Obywatelskiej. Oni bardzo często głosują wbrew interesowi Polski. Bardzo nad tym ubolewam, bo w wielu innych krajach czy to opozycja, czy rządząca koalicja głosuje jak jeden mąż za interesem kraju. W polskim przypadku niestety często bywa odmiennie.

Zaczyna się tak zwany długi majowy weekend. Pan go spędzi na leżaku?

Nie. Odpocznę kilka dni, ale na pewno nie cały długi weekend. choćby dlatego, że drugiego maja wybieram się z premierem Mateuszem Morawieckim do Wilna, gdzie będziemy otwierać największą polonijną inwestycję poza granicami kraju. Ja w Ministerstwie Spraw Zagranicznych byłem za nadzór na to inwestycją odpowiedzialny. Ta inwestycja została ukończona w terminie, jest imponująca. Będzie to nowe skrzydło Domu Polskiego w Wilnie, pozwalające pomieścić się organizacjom, które nie mieściły się w starym budynku Domu Polskiego i będzie tam nowe studio TVP Wilno. To też ważne, bo dzięki temu będziemy skutecznie docierać z telewizją do Polaków mieszkających na Wileńszczyźnie, ale także do Litwinów, którzy powinni znać obraz polskiej narracji, wiedzieć o tym co dzieje się w Polsce. Także duże wydarzenie i bardzo zależało mi żeby wziąć w nim udział. Będzie też moja odpowiedniczka, pani minister europejska Litwy, którą zaprosiłem na to wydarzenie. Wykorzystamy pewnie tę okazję do porozmawiania o naszych sprawach. Także weekend tylko częściowo wypoczynkowy, a w znacznej mierze  pracujący, ale myślę że dobrze, konstruktywnie zagospodarowany.