Zwierzęcy przyjaciele w ogrodzie

Utrzymanie pięknego ogrodu wymaga wiele nakładów pracy. Znaczną część czasu na pielęgnowanie roślinności zabiera walka z niszczącymi ją szkodnikami. Miłośnicy ogrodów mogą jednak pozyskać sojuszników - i to nie w postaci nawozów sztucznych. Wystarczy przeciągnąć na swoją stronę odwiedzające ogrody zwierzęta.

Warto zadbać o przychylność ptaków, szczególnie kowalików, kosów, kopciuszków, mazurków, muchołówek, pliszek, rudzików, sikorek i wróbli, które żywią się nasionami, owadami i ślimakami. Dzięki ich obecności zmniejszy się ilość szkodników w ogrodzie. Z tego powodu należy dokarmiać ptaki zimą, a na wiosnę powiesić na drzewach budki lęgowe, w których będą mogły uwić sobie gniazdo. Trzeba jednak pamiętać o tym, że większość gatunków ptaków potrzebuje rewiru do żerowania na obszarze co najmniej 30 metrów, dlatego nie należy wieszać kilku budek na jednym drzewie. Ptaki przyciągną również poidełka z wodą rozstawione np. w różnych miejscach ogrodu lub na tarasie.

Nie należy obawiać się jaszczurek, jeśli takie będą wygrzewać się w pełni słońca na kamieniu lub pniu. Jaszczurki zwinki i żyworodne pożywiają się owadami, ślimakami i dżdżownicami. Te płochliwe zwierzęta bardzo szybko uciekają, dlatego nie należy ich niepokoić. Wystraszona jaszczurka może odrzucić ogon, który ma zdolność odrastania. Jaszczurki w Polsce objęte są ochroną.

Lubiane szczególnie przez dzieci jeże są największymi europejskimi ssakami owadożernymi. Prowadzą głównie nocny tryb życia. Mają doskonale rozwinięty zmysł widzenia nocą i słuch, pozwalający zidentyfikować nawet drobne stworzenia. Warto postarać się, by jeż regularnie odwiedzał ogród lub zadomowił się w nim na dobre. Ten ssak lubi jeść dżdżownice, owady, ślimaki, a nawet ptasie jaja, jaszczurki i żaby. Penetrujący okolice domu jeż może znacząco przyczynić się do spadku populacji wielu larw i dorosłych osobników wielu szkodników, m.in. turkucia podjadka. Wbrew powszechnej opinii te kolczaste zwierzęta nie są wielbicielami jabłek. Najczęściej można je spotkać w ogrodach położonych w pobliżu łąk, pól i lasów. Lubują się gęstych zaroślach, krzakach i wysokich trawach. Jeże do ogrodów może przyciągnąć również kompostownik. Ogród dla jeża powinien być jak najbardziej naturalny. Powinno się ograniczyć stosowanie chemii. Spotykając przechadzającego się wieczorem przez ogród jeża nie należy go straszyć. Tego ssaka można zjednać sobie poprzez wystawianie miseczki z wodą. Można również w zacisznym i osłoniętym miejscu zebrać stertę gałęzi i zbudować z niej "domek" dla jeża. Warto pamiętać o tym, by budować go w rękawicach, gdyż te dzielne zwierzę zniechęci się wyczuwając ludzki zapach. 

Właściciele oczek wodnych mogą pomyśleć o zyskaniu sobie przychylność żab i ropuch. Te płazy posilają się larwami, pajęczakami, dorosłymi owadami, ślimakami. Duże ropuchy nie pogardzą też młodymi gryzoniami, wężami, jaszczurkami i pisklętami ptaków. Jeśli oczko wodne będzie miało łagodnie opadający do wody brzeg z kamieniami i roślinami, zachęci żaby do zimowania. Żaby w zależności od gatunku chronią się jesienią pod kamieniami, zagrzebują w ziemi lub w mule przy brzegach oraz w niezamarzających częściach akwenów.

W pierwszej chwili może wydać się to nieprawdopodobne, ale warto zawrzeć pakt z kojarzonymi z mrocznymi mocami nietoperzami, które mogą okazać się niezrównanymi sojusznikami w walce ze szkodnikami. Te aktywne głównie nocą stworzenia mają słaby wzrok, ale za to bardzo dobrze rozwinięty zmysł słuchu, powonienia i przede wszystkim echolokacji. Na terenie Polski żyje 26 gatunków nietoperzy. Wszystkie z nich objęte są ochroną. Żaden z nich nie atakuje ludzi. Niektóre gatunki - np. gacki - często żyją w pobliżu siedzib ludzkich.

Nietoperze chwytają w locie owady latające. Potrafią też ściągać z drzew i krzewów żerujące na liściach gąsienice. W skład ich diety wchodzą  chrząszcze, komary, muchy, pasikoniki, świerszcze, motyle nocne i muchy. Nietoperz w czasie jednego wieczoru potrafi zjeść nawet 2000 komarów.

Nie należy bać się nietoperza napotkanego w jakimś pomieszczeniu. Należy wtedy zgasić światło, otworzyć okno i poczekać bez ruchu pod ścianą, aż ten skrzydlaty ssak sam znajdzie drogę na zewnątrz. Jeżeli nietoperz siedzi na ścianie lub podłodze, można nakryć go pudełkiem i podsunąć deseczkę, karton lub zrulowaną gazetę, a następnie wynieść zwierzę na zewnątrz. Jeśli jest jasno, należy poczekać z udzielaniem pomocy nietoperzowi do wieczora - światło dzienne jest szkodliwe dla jego oczu. 

Warto namówić nietoperze na zamieszkanie w ogrodzie. Do tych zwierząt przekonali się już farmerzy z Kanady i USA. W tym celu należy zbudować budkę z nieimpregnowanego drewna o minimalnych wymiarach 10x10x10cm. "Domek dla nietoperzy" powinien składać się z daszka osłaniającego konstrukcję, wlotu i lądowiska. Brak dna budki ułatwi nietoperzom poruszanie się. Ściany domku można obić papą, dzięki czemu nietoperze będą mniej narażone na ujemne temperatury. Oprócz budek, w miejscu osłoniętym od deszczu, można zamontować sztuczne dziuple lub większe skrzynie. 

Stosując się do powyższych porad, można przywabić na dłużej - lub nawet na stałe - zwierzęta do ogrodu. Dzięki temu można zyskać niezwykłych i oddanych sprzymierzeńców w walce z niechcianymi szkodnikami niszczącymi ogrody - i być może - nawet zrezygnować ze stosowania sztucznych środków ochrony roślin.