Pożądana obecność

Pierwsze kopalne ślady obecności owadów datuje się na 396 milionów lat wstecz, ale przedstawiciele tej fascynującej grupy zwierząt pojawili się na naszej planecie znacznie wcześniej.

Jako pierwsze stworzenia na Ziemi posiadły one zdolność aktywnego lotu, a niektóre z nich przystosowały się na powrót do życia w środowisku wodnym.

Z biegiem dekad, stuleci i tysiącleci owady różnicowały się i dziś są najliczniejszą grupą zwierząt na naszej planecie.

Dotychczas opisano występowanie około miliona gatunków, ale uznaje się, że od 5 do 30 milionów przedstawicieli tej grupy wciąż czeka na swoich odkrywców

„Atlas owadów” przybliża nam wprawdzie niewielką część tego zróżnicowanego królestwa, ale znajdziemy tu gatunki, które akurat najczęściej możemy spotkać w Polsce. Autorzy, Kamila Twardowska i Jacek Twardowski (obydwoje z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu), zadbali po pierwsze o to, by dobór zwierząt był ze wszech miar reprezentatywny – zabrakło tylko motyli, którym poświęcona została osobna książka, a po drugie o to, by opis w amatorskim oznaczaniu bezkręgowców okazał się dla każdego czytelnika maksymalnie przydatny.

Do książki trafiły zarówno trzymilimetrowa pchła ludzka, jak również ociernica, która jest gatunkiem stonki do złudzenia przypinającym owłosione nasiono rośliny. Znalazł się tu budzący powszechną sympatię u laików pasikonik zielony, znany nie tylko z wieczornych koncertów, ale i długich skoków, a z drugiej strony – budząca grozę pluskwa domowa. Jest pani, która często zabija i zjada pana, czyli modliszka zwyczajna, i najbardziej imponujący przedstawiciele rodzimych chrząszczy: jelonek rogacz, rohatyniec nosorożec czy urodziwa, a skrajnie zagrożona wyginięciem w Karpatach nadobnica alpejska.

W atlasie znajdziemy poza tym siedem gatunków biedronek, miododajne pszczoły i uwodzicielskie ważki, które słyną z drapieżnictwa: wśród nich zaś ciemnoniebieską, metalicznie połyskującą pięknotkę o wszystkowidzących oczach, która nosi mickiewiczowską zgoła nazwę zwyczajową: świtezianka dziewica.

Wychodząc do ogrodu, do parku, na łąkę, nad rzekę czy do lasu, pamiętajmy, że owadami żywi się wiele ryb, płazów, gadów, ptaków i ssaków. To owady zapylają rośliny i bez nich nie byłoby życia na Ziemi – przynajmniej takiego, jakie znamy.

Kamila Twardowska, Jacek Twardowski: „Atlas owadów. 250 polskich gatunków”, Wydawnictwo SBM, Warszawa 2024.