Hołd dla bohaterów. Tak poznaniacy świętowali 80. rocznicę zakończenia niemieckiej okupacji

Jak mówi historyk Marek Rezler - Niemcy nie chcieli oddać Cytadeli. 

Hitler miał obsesję na punkcie twierdz, każde miasto musiało być zamienione na twierdzę, mówił żołnierzom, że nie mają prawa się poddać. Mentalność była taka, żeby walczyć do ostatniego żołnierza. Poznań położony był w prostej linii między Warszawą a Berlinem. Pominąć Poznań w marszu na Berlin to było niemożliwe. Hitler wykorzystywał pas twierdz, które przygotowano wcześniej do obrony

- zaznacza.

Dr Marek Rezler dodaje, że dokładne dane dotyczące poległych w walkach o Poznań są trudne do oszacowania. Mówi się o 700 zabitych Polakach, 6 tys. czerwonoarmistów i 2-3 tys. poległych Niemców.

Oprócz oficjalnych obchodów na Cytadeli przygotowano także atrakcje dla pasjonatów historii. 

Kolejki po grochówkę i tłumy oglądające ekspozycje

Przez cały dzień wstęp był darmowy, a na Cytadeli można było podziwiać historyczne pojazdy z czasów walk o Poznań. Wśród eksponatów znalazły się m.in. średni czołg T-34-85 oraz działo pancerne StuG III G, uruchomione specjalnie na tę okazję. 

Muzeum Uzbrojenia, oddział Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, zorganizowało specjalny „weekend z historią”.

- Była okazja zobaczyć te pojazdy w akcji. Wyjątkowe przeżycie!
- Bardzo mi się podobał MiG 15 i MiG 21. Gram w gry komputerowe, których fabuła dzieje się w przeszłości. Razem z tatą kleimy też modele samolotów i stąd to zainteresowanie historią

- mówili zwiedzający.

Funkcją muzeum jest gromadzenie zbiorów i popularyzowanie historiiJestem przekonany, że ta misja została dzisiaj wykonana. Dzięki temu sygnał o dzisiejszej rocznicy trafia do szerokiego grona odbiorców i idzie w świat. To jest to, po co zostaliśmy stworzeni

- mówił kierownik Muzeum Uzbrojenia, Krzysztof Jankowiak.

Wspomnienie walk o twierdzę

80 lat temu, 23 lutego 1945 roku, zakończyły się walki o wyzwolenie spod okupacji niemieckiej Poznania - miasta twierdzy otoczonego pierścieniem fortów. Tego dnia skapitulował 20-tysięczny niemiecki garnizon stacjonujący w Cytadeli. Po trwających miesiąc bojach w mieście zapanował spokój.

W szturmie na Cytadelę wzięły udział jednostki Armii Czerwonej oraz wspomagający ją poznaniacy. Walki rozpoczęły się miesiąc wcześniej. 20 stycznia niemieckie dowództwo, zaskoczone szybko postępującymi działaniami Armii Czerwonej, ogłosiło alarm dla Twierdzy Poznań i rozpoczęło natychmiastową ewakuację niemieckich cywilów.

Pierwsze rosyjskie czołgi pojawiły się pod Poznaniem 22 stycznia i tego samego dnia dowódca 8. Korpusu Pancernego, generał Iwan Driemow, wydał rozkaz ataku. Od 24 stycznia trwały zacięte boje o miasto. Najszybciej zajęto dzielnice południowe i zachodnie - Dębiec, Górczyn, Wildę, Łazarz, Grunwald, Jeżyce.

Rosjanie zamknęli pierścień okrążenia wokół Poznania, a po kolejnych dwóch dniach walk, 27 stycznia, obrona niemiecka na południu Poznania została przełamana i rozpoczęły się boje na ulicach miasta. 16 lutego wojska radzieckie stanęły naprzeciw Cytadeli, ostatniego punktu oporu. W celu przyspieszenia jej zdobycia dowództwo radzieckie zgodziło się na werbunek i mobilizację do pomocy cywilnej ludności polskiej. Wieczorem 20 lutego oddziały sapersko-inżynierskie zaczęły budować przeprawę przez fosę.

Następnego dnia udało im się wedrzeć do wnętrza Cytadeli. Zaczęły się ciężkie walki w jej obrębie. Do generalnego szturmu doszło w nocy z 22 na 23 lutego. O godzinie 6-tej nad ranem Cytadela poddała się. Dowódca twierdzy generał major Ernst Gonell popełnił samobójstwo. W trwających blisko miesiąc walkach o Poznań zginęło około 2-3 tysięcy Niemców i około 6 tysięcy Rosjan. Życie straciło też około 700 Polaków, w tym blisko 100 w trakcie zdobywania Cytadeli. Miasto zostało zniszczone w 55 procentach. Zdewastowanych zostało niemal 6 tysięcy budynków i kilkaset obiektów przemysłowych.