Szkoły wiejskie będą miejskie

Stanowisko Rady Rodziców Zespołu Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Słupi Wielkiej w sprawie planowanej przez Gminę likwidacji Szkoły w Słupi Wielkiej

Rada Rodziców Zespołu Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Słupi Wielkiej, działając jako reprezentacja rodziców i uczniów tej Szkoły na podstawie art.53 i 54 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty, wyraża głębokie zaniepokojenie doniesieniami prasy lokalnej o planowanej likwidacja Szkoły i przekazania jej prowadzenia spółce z o. o. Środa21. Rada wyraża dezaprobatę, że Burmistrz Gminy Środa Wielkopolska dopiero po publikacjach prasowych zdecydował się na skierowanie w dniu 22.11.2012 r. do społeczności lokalnej i kolportowanie za pośrednictwem Strażników Straży Miejskiej pisma z wyjaśnieniami o planach Gminy.
Dezaprobata Rady wynika także z tego, że pismo Pana Burmistrza nie zawiera żadnych konkretnych informacji tak o likwidacji szkół wiejskich w ogólności, jak i w szczególności odnoszących się do Szkoły w Słupi Wielkiej. Brak informacji o planowanych przez Gminę wobec Szkoły w Słupi Wielkiej czynnościach faktycznych i prawnych oraz ich szczegółowego uzasadnienia. Uniemożliwia to ocenę planowanych przez Gminę działań, w tym prawnej dopuszczalności przekształceń organizacyjnych. Dopiero ocena, że planowane przekształcenia są zgodne z prawem, pozwoli na analizę argumentów natury ekonomicznej i społecznej (związanych z wychowaniem i edukacją dzieci) i ocenę, czy przekształcenia są uzasadnione.
Rada Rodziców przypomina, że prowadzenie szkoły podstawowej i gimnazjum jest obowiązkowym zadaniem własnym gminy. W świetle obowiązującego prawa Gmina nie może rezygnować z prowadzenia tego typu szkół i musi to robić osobiście, a nie za pomocą powołanych przez siebie spółek gminnych. Nie może więc prowadzić szkoły publicznej przy pomocy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (komunalnej osoby prawnej), a taką jest spółka z o. o. Środa21. Nie może także przekazać takiej szkoły spółce gminnej ani żadnej innej spółce bądź osobie fizycznej do prowadzenia jako szkoły niepublicznej, za wyjątkiem szkoły, do której uczęszcza nie więcej, niż 70 uczniów. Stanowisko to, wynikające z Konstytucji RP, ustawy o systemie oświaty oraz ustaw regulujących działanie samorządu gminy, podziela Minister Edukacji Narodowej, Rzecznik Praw Obywatelskich, jak również doktryna prawa i sądy administracyjne.
Z informacji zawartej w piśmie Pana Burmistrza wynika, że przekształcenia organizacyjne nic nie zmienią dla uczących się w Szkole dzieci. Skoro jednak w piśmie brak podstawowej informacji, czy Gmina na bazie likwidowanej Szkoły zamierza utworzyć szkołę publiczną, czy prywatną, to już ten fakt przesądza o dowolności tej oceny. Jasne jest bowiem, że inny jest status szkoły publicznej, a inny szkoły niepublicznej. Stąd inna jest sytuacja dzieci w każdej z tych szkół. Ocena zatem, jaki wpływ będą miały proponowane zmiany, wymaga po pierwsze uzyskania tej podstawowej informacji, a po drugie szczegółowej analizy wszystkich konsekwencji zmian, a nie tylko wybiórczo wskazanych w piśmie Pana Burmistrza.
Rada Rodziców zauważa, że w piśmie Pana Burmistrza używa się argumentu o nadmiernych kosztach ponoszonych przez Gminę w związku z przywilejami wynikającymi z Karty Nauczyciela. Twierdzenie to nie zostało jednak poparte żadnymi informacjami odnoszącymi się do wydatków z budżetu Gminy na pensje i dodatki dla nauczycieli zatrudnionych w Szkole w Słupi. Pamiętać trzeba, że zdecydowana większość kosztów utrzymania Szkoły w Słupi Wielkiej finansowana jest z subwencji państwowej, a więc nie obciąża budżetu gminy. Nadto w piśmie zabrakło informacji o planowanych zmianach Karty Nauczyciela. Ministerstwo Edukacji Narodowej, po toczonych od długiego czasu wielostronnych rozmowach i konsultacjach, przedstawiło projekt zmiany Karty Nauczyciela. Planuje się między innymi likwidację dodatku mieszkaniowego, ograniczenie dodatku wiejskiego i jednorazowego dodatku uzupełniającego oraz zmniejszenie wymiaru urlopu. Zmiany planowane są już w 2013 roku. Zmiany te zmierzają do odciążenia budżetów gmin.
Burmistrz Gminy Środa Wielkopolska nie przedstawił wyliczenia finansowania funkcjonowania Szkoły w Słupi Wielkiej, obejmującego przedszkole, szkołę podstawową i gimnazjum. Brak w piśmie Burmistrza informacji, jak kształtowały się wydatki ponoszone na Szkołę w Słupi w ostatnich kilku latach oraz jakie były źródła ich finansowania, w tym, jaka część pokrywana była z subwencji państwowej, a jaka część obciążała budżet Gminy. Nie zaprezentowano takiego zestawienia na tle innych szkół w Gminie Środa Wielkopolska. Tabela zaprezentowana w piśmie, odnosząca się do struktury zatrudnienia, nie dotyczy wprost Szkoły w Słupi Wielkiej, ale wszystkich szkół wiejskich w Gminie. Inne szkoły wiejskie są znacznie mniejsze od Szkoła w Słupi, zatem liczba nauczycieli przypadająca na liczbę uczniów jest znacznie większa, niż w Słupi. Tak przedstawione zbiorcze dane zafałszowują sytuację naszej Szkoły.
Szanując starania władz gminnych o należyte finansowanie szkół nie można zapominać, że wszelkie działania związane z likwidacją szkoły powinny być poparte rzetelną analizą działania tej konkretnej szkoły, na tle innych szkół w gminie. Analizą obejmującą wszystkie aspekty działania szkoły. Takiej analizy jak na razie brak. W związku z tym Rada Rodziców, jako reprezentacja rodziców i uczniów Szkoły w Słupi Wielkiej, zwróciła się do Burmistrza Gminy Środa Wielkopolska o udzielenie szczegółowych informacji o planowanych zmianach i przyszłości Szkoły. Po udzieleniu tych informacji Rada Rodziców zajmie stanowisko wobec tych planów, mając na uwadze przede wszystkim dobro uczących się w Szkole dzieci. Na podstawie dotychczas uzyskanych szczątkowych informacji o planach Gminy, stanowisko Rady Rodziców, a więc w istocie rodziców i dzieci, w sprawie likwidacji szkoły, jest zdecydowanie negatywne.
Rada podkreśla, że Szkoła w Słupi jest bardzo dobrze działającą placówką. Ma ustabilizowaną i kompetentną kadrę nauczycielską, wysoki poziom nauczania potwierdzony wynikami egzaminów, uczące się w niej dzieci mają sporo sukcesów w konkursach i olimpiadach szkolnych i są aktywne społecznie. Likwidacja takiej Szkoły wydaje się nieporozumieniem.
Rada wyraża nadzieję, że Gmina przed podjęciem brzemiennych w skutkach decyzji należycie rozważy argumenty prawne, społeczne (związane z wychowaniem i nauczaniem wiejskich dzieci) oraz ekonomiczne planowanych działań i decyzji oraz będzie miała na uwadze obowiązki spoczywające na niej z mocy przepisów Konstytucji oraz ustaw, w tym ustawy o systemie oświaty. Rada wyraża także nadzieję, że będzie informowana na piśmie o wszelkich planowanych przez władze Gminy działaniach faktycznych i prawnych i to z wyprzedzeniem umożliwiającym zajęcie stanowiska i wyrażenie go wobec władz gminy oraz społeczności lokalnej. Rada przypomina, że reprezentuje rodziców i dzieci, a więc osoby najbardziej zainteresowane planowanymi przez władze Gminy działaniami i mające oczywiste prawo uczestnictwa w kształtowaniu struktury organizacyjnej szkół na terenie Gminy.

Nauczyciele Szkoły w Słupi Wielkiej stanowczo sprzeciwiają się likwidacji Szkoły przez Gminę. Stanowisko nauczycieli znajduje pełne poparcie rodziców dzieci uczących się w Szkole, a także całej społeczności lokalnej oraz związków zawodowych nauczycieli.
Po pierwsze wskazuje się na zasadnicze wątpliwości co do legalności likwidacji Szkoły oraz powołania nowej placówki przez Spółkę. Otóż zamierzone działania Gminy naruszają przepisy art. 7 ust. 1 pkt. 8 ustawy z dnia 08 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. nr z 2001r., nr 142, poz. 1591 ze zm.) oraz art. 5 ust. 3 i art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 07 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r., nr 256, poz. 2572 ze zm.). Zgodnie z unormowaniami zawartymi w powołanych przepisach niedopuszczalne jest przerzucanie zadań własnych gminy w zakresie obowiązku prowadzenia szkół podstawowych i gimnazjów na inne podmioty, nie wyłączając w tym także komunalnej spółki. Otóż spółka taka stanowi odrębną od jednostki samorządu terytorialnego osobę prawną i nie ulega z prawnego punktu widzenia zatem żadnej wątpliwości, że nie można przekazywać jej obowiązku objętego zadaniem własnym gminy. Fakt, że szkoły mogą być prowadzone przez osoby fizyczne oraz inne osoby prawne zgodnie z art. 58 ust. 3 ustawy z dnia 07 września 1991r. o systemie oświaty – co oczywiste – nie zwalnia gminnej jednostki samorządu terytorialnego z obowiązku prowadzenia szkół nałożonego na gminę przez art. 7 ust. 1 pkt. 8 ustawy o samorządzie gminnym .
Na nielegalność zamierzonych działań wskazuje zatem sam fakt, że są one próbą uniknięcia odpowiedzialności Gminy z ustawowo obciążającego ją obowiązku w zakresie prowadzenia szkół, który ukształtowany został przez ustawodawcę jako tzw. zadanie własne gminy.
Stanowisko prawne przez nas prezentowane znajduje poparcie w powoływanych przepisach prawa, jak również w orzecznictwie organów administracyjnych.
Stanowisko niniejsze było konsultowane ze środowiskiem prawniczym, w szczególności z prawnikami współpracującymi ze związkami zawodowymi nauczycieli, a także podlega szerokiej konsultacji z prywatnymi kancelariami prawnymi oraz prawnikami niezależnymi. Uzyskane w tym przedmiocie stanowiska, nakazują zakwestionować legalność działań Gminy w zakresie prób likwidacji Szkoły oraz wyswobodzenia się od obowiązku zadania własnego Gminy w zakresie prowadzenia Szkoły. W związku z powyższym apelujemy o odstąpienie od powyższych zamierzeń.
Z ubolewaniem należy spojrzeć też na jakość pod względem prawnym prac Gminy nad przedmiotowym zamierzeniem.
Zapowiadamy w związku z powyższym, że w przypadku przeforsowania zamierzeń likwidacji szkoły, skorzystamy z drogi zaskarżenia decyzji w tym przedmiocie do Wojewody Wielkopolskiego, jako nielegalnej.
Po drugie stanowisko środowiska wynika z oczywistego faktu, że likwidacja Szkoły nie jest zgodna z interesem społeczności lokalnej. Zatrwożenie budzi fakt, że miałoby dojść do powołania szkoły przez Spółkę, co w żaden sposób nie uwzględnia potrzeb społeczności lokalnej w zakresie edukacji i wręcz ignoruje je i poświęca dla interesu ekonomicznego określonych grup skupionych wokół władz Gminy. Podkreślamy, że edukacja pozostaje w zakresie zadań własnych Gminy i likwidacja Szkoły - poza tym, że niezgodne z przepisami prawa – jest wyrazem porzucenia przez część osób pełniących funkcje publiczne we władzach Gminy myślenia o funkcjonowaniu jednostki samorządu terytorialnego, jako podmiotu powołanego do zaspokajania potrzeb wspólnych.
Podkreśla się, że Spółka, która wskazywana jest jako podmiot mający prowadzić szkołę, w zakresie swojej działalności statutowej ma szeroki zakres działania – który nie pozostaje w żadnym związku z obowiązkiem prowadzenia szkół – obejmujący:
- zbiorowe odprowadzanie ścieków,
- wykonywanie instalacji wodno – kanalizacyjnych,
- sprzedaż hurtową paliw,
- sprzedaż hurtową i detaliczną samochodów osobowych i furgonetek,
- planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy,
- przygotowywanie planów miejscowego zagospodarowania przestrzennego,
- sporządzanie projektów budowlanych gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz projektów organizacji ruchu drogowego,
- promocję Gminy, organizację imprez sportowych i kulturalnych,
- budowę oraz przebudowę na rzecz Gminy obiektów sportowych, hal targowych, dróg, ulic, mostów, placów, sieci wodociągowych i kanalizacyjnych oraz budynków mieszkalnych,
- wytwarzanie, przesyłanie i dystrybucję energii elektrycznej,
- wynajem lub dzierżawę nieruchomości.
Podkreśla się zatem, że główna działalność Spółki nie ma nic wspólnego z działalnością edukacyjną zaspokajającą potrzeby społeczności. Czy Spółka powołana do prowadzenia tak szerokiej działalności, w tym działalności komercyjnej, będzie dobrze funkcjonować na polu edukacji – określonym zresztą w statucie, jak się zdaje, jako pole marginalne? Stanowisko optujące za likwidacją Szkoły wyraża, że tak samo jako marginalne traktuje się zadania Gminy w zakresie edukacji.
Oczywiste jest, że motywacja działań Gminy w przedmiotowym zakresie, jaka przedstawiana jest opinii publicznej, jest pozbawiona transparentności i jest niejasna. Zamierzone działania Gminy w omawianym zakresie pomijają stanowisko rodziców i całej społeczności lokalnej, nie liczą się z tym stanowiskiem i lekceważą środowisko.
Wskazujemy też, że Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Słupi Wielkiej, jest placówką dobrze zorganizowaną i niemałą. Znajduje się w niej przedszkole, szkoła podstawowa i gimnazjum. W tym roku szkolnym mamy 285 dzieci. Wskaźnik jakości nauczania (EWD) jest wysoki.