Trylogia o ptakach, rybach i roślinach Malty

Przed paroma dniami wróciłem z siedmiodniowego urlopu na Malcie, czyli kraju, który przez lata owiany był złą sławą w kwestii ochrony zwierząt. Wróciłem, ma się rozumieć, z naręczem książek poświęconych miejscowej przyrodzie. Ale po kolei.

Przez kolejne dekady XX wieku Maltańczycy słynęli z zamiłowania do brani palnej i czynili z niej na każdym kroku i w każdym miejscu nader praktyczny użytek: nagminnie strzelali nie tylko do królików, stanowiących narodowy przysmak tej najbardziej południowej z europejskich nacji, ale również do rozmaitych ptaków odpoczywających na wyspie podczas sezonowych przelotów. Często też naszych skrzydlatych braci mniejszych barbarzyńsko wabili i chwytali w sieci, by potem cieszyć się ich widokiem w małych klatkach w mieszkaniach, na tarasach czy na balkonach. Ustawowo zmieniło się to w 2004 roku wraz z przystąpieniem Malty do Unii Europejskiej. Ale najważniejsze okazały się zmiany mentalne. Oto dzięki zaangażowaniu lokalnych społeczników, fotografów natury i miłośników awifauny powstały rezerwaty przyrody i ptasie parki. W 1998 roku zaczął ukazywać się w języku maltańskim, początkowo jako czarno-biała broszurka, dwumiesięcznik o zacięciu edukacyjnym, sygnowany przez BirdLife Malta, którego adresatami są głównie dzieci i młodzież. Z kolei profesjonalne atlasy, wyposażone w zdjęcia, tabele i mapy, na których zaznaczono siedliska ptaków żyjących na trzech maltańskich wyspach: Gozo, Comino i samej Malcie, z dokładnymi stwierdzeniami par lęgowych, mogą budzić podziw i zazdrość wszystkich bez mała europejskich towarzystw ornitologicznych.

Wracając do książkowych zakupów w stolicy Malty, czyli w Valetcie. Nabyłem trzy pozycje, stanowiące serię („Nature Guide series”) i swoistą trylogię: „Birds”, „Fishes and other Marine Animals” oraz „Wild Flowers”. Poszczególne woluminy w sposób zwięzły i maksymalistyczny zarazem przybliżają czytelnikowi ptaki, ryby i bezkręgowce morskie oraz dzikie rośliny, których obecność ponad wszelką wątpliwość stwierdzono na maltańskich wyspach.

Aż dziw bierze, że od 2010 roku, w kraju, który powszechnie (i słusznie!) uznawany był przez dziesięciolecia za ptasią katownię, odnotowano obecność aż 463 gatunków ptaków – w tej zaś liczbie tak dla nas egzotyczne, jak szpak bramiński czy sułtanka afrykańska, tak rzadkie i narażone na wyginięcie, jak sterniczka czy czuprynka, i tak piękne, jak żołna modrolica czy stepówka białobrzucha. Wyobraźmy sobie również, że na Malcie – która latem wydaje się skalistą pustynią – rośnie naturalnie ponad 800 gatunków kwitnących roślin, a rozciągająca się przez 272 km zróżnicowana linia brzegowa oferuje wielość środowisk, które stanowią znakomite siedliska i biotopy dla setek organizmów morskich: ryb, krabów, krewetek, ośmiornic, rozgwiazd, ślimaków czy meduz.

Tego wszystkiego – oraz wielu innych ciekawych rzeczy – dowiemy się z bogato ilustrowanej i przystępnie napisanej serii „Nature Guide Series”.

Cykl Nautre Guide Series:
- Natalino Fenech: „Birds of the Maltese Islands“;
- Marc-Anthony Falzon, Patrick J. Schembri: „Fishes and other Marine Animals of the Maltese Islands“;
- Edwin Lanfranco, Guido Bonnet: „Wild Flowers of the Maltese Islands“ – BDL Publishing.