24 grudnia - Wigilia Bożego Narodzenia

Jest to symboliczne nawiązanie do gwiazdy zwiastującej narodziny Jezusa, którą według Biblii ujrzeli Trzej Królowie. Idąc za nią dotarli do Betlejem, gdzie przyszedł na świat Jezus Chrystus. Kulminacyjnym momentem wieczerzy wigilijnej jest łamanie się opłatkiem, na znak pojednania i przebaczenia. Towarzyszą mu życzenia składane sobie wzajemnie przez uczestników tej uroczystej kolacji.

Według polskiej tradycji, przy stole pozostaje jedno wolne miejsce dla niezapowiedzianego gościa. Pod białym obrusem kładzie się siano, które symbolizuje ubóstwo, w jakim narodził się Chrystus. W Kościele łacińskim Wigilia Bożego Narodzenia jest obchodzona 24 grudnia, w greckokatolickim i prawosławnym - 6 stycznia, a w Kościele katolickim obrządku ormiańskiego - 5 stycznia.

Tradycyjna wieczerza wigilijna składa się z dwunastu potraw z płodów ziemi. Zgodnie ze zwyczajem, należy spróbować każdej z nich. Do najbardziej typowych należą: barszcz z uszkami, ryby przyrządzane na różne sposoby, kapusta z grzybami, pierogi z kapustą, kluski z makiem, cukrem i miodem, makiełki, kompot z suszonych owoców, czy z tradycji wschodniej - kulebiak, gołąbki i kutia. Na Śląsku potrawami wigilijnymi są moczka oraz makówki.

Ważnym zwyczajem Wigilii jest śpiewanie kolęd i pastorałek, a także ustawienie szopki, obrazującej miejsce narodzin Jezusa. O północy wierni udają się na Pasterkę, czyli pierwszą mszę Bożego Narodzenia. Upamiętnia ona oczekiwanie i modlitwę pasterzy zmierzających do Betlejem.

W Polsce to nabożeństwo jest jedną z najważniejszych świątecznych tradycji. W tym roku, ze względu na pandemię i reżim sanitarny, w niektórych parafiach Pasterki będą dodatkowo odprawiane we wcześniejszych godzinach, aby wierni mogli w nich uczestniczyć. W Rzymie papież Franciszek będzie przewodniczył Pasterce, odprawionej o godzinie 19.30 w Bazylice Watykańskiej.