Będzie zakaz czy wolny obrót GMO?

Dla jednych to furtka dla zachodnich koncernów wprowadzających na polskie pola rośliny modyfikowane genetycznie. Inni chwalą ustawę za utrzymanie zakazu wysiewu zmodyfikowanych roślin. Problem tylko w tym, że w sprawie GMO nie ma jednoznacznych rozstrzygnięć - tak prawnych, jak i naukowych. Nowa ustawa o nasiennictwie także nie jest rozwiązaniem idealnym - wciąż czekamy na ustawę dotyczącą wyłącznie GMO.

Zgodnie w wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości za niedostosowanie prawa krajowego groziły Polsce wysokie, liczone w milionach euro grzywny. Nowa ustawa jest więc też wynikiem lawirowania pomiędzy wymaganiami Unii Europejskiej, a oczekiwaniami przeciwników GMO. 

Czy powinniśmy się bać GMO? Czy są dowody na szkodliwość organizmów modyfikowanych genetycznie? Czy rozwiązania proponowane przez Sejm sprawdzą się? Co będzie jeśli następny rząd zmieni zdanie w tej sprawie, a na polach już będą rosły rośliny modyfikowane genetycznie. Będą rosły? Minister rolnictwa i wielkopolski poseł PSL Stanisław Kalemba nie wyklucza, że organizmy GMO są już na wielkopolskich polach! Chociaż w Wielkopolsce obowiązuje uchwała sejmiku ws. zakazu obrotu GMO to Marek Beer z Wielkopolskiego Urzędu Marszałkowskiego istnienia GMO w regionie nie wyklucza.

Do tej pory nie było w Polsce instytucji jednoznacznie odpowiedzialnej za nadzór nad wysiewami genetycznie zmienionych roślin.  W województwach zajmuje się tą sprawą administracja samorządowa, ale też Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Inspekcja bada tylko tak zwany materiał siewny, czyli nasiona wprowadzane do obiegu. W Wielkopolsce - na 50 badanych ostatnio próbek - GMO nie stwierdzono. Teoretycznie potwierdza to wolę polityczną wielkopolskich radnych.

Na razie w Polsce dopuszczone są też pasze na bazie GMO. Minister Kalemba tłumaczy to koniecznością sprostania konkurencji na rynku pasz. Jego zdaniem konieczna jest też ustawa tylko i wyłącznie o organizmach genetycznie zmodyfikowanych. Ustawy dotyczące rolnictwa są konsultowane z samorządami, ale sprawa jest trudna - tłumaczy dyrektor Beer. Unia Europejska dopuszcza na przykład ponad 200 odmian kukurydzy GMO. Według przeciwników wymieszane geny są już nie tylko na polach, ale też w żywności.

Czy GMO są groźne? Zagrożenie GMO, m.in. w dystrybucji tych nasion i polityce koncernów widzi Przemysław Ilukowicz - wydawca książki Nasiona Kłamstwa. Jego zdaniem badania nad GMO są blokowane przez lobby koncernów rolniczych i żywnościowych. Modyfikacja genetyczna jest opatentowana i to też jest zagrożenie dla rolników. Rząd może zmienić zdanie o GMO - ostrzega Przemysław Ilukowicz.

W kwestii GMO ustawa wykonuje wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 16 lipca 2009 r. Tym samym znosi zakazy rejestracji odmian i obrotu materiałem siewnym odmian GMO, jako przepisów uznanych wyrokiem ETS za niezgodne z prawem Unii Europejskiej. Jak twierdzi minister Kalemba zniesienie zakazów nie oznacza zmiany podejścia do zagadnień GMO. Po wejściu ustawy w życie zostaną wydane przez Radę Ministrów dwa rozporządzenia wprowadzające zakaz stosowania materiału siewnego kukurydzy MON 810 i ziemniaka Amflora.

Nowa ustawa rozszerza kompetencje Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa dotyczące sprawowania nadzoru nad stosowaniem materiału siewnego. Oznacza to poddanie kontroli upraw, które mogą pochodzić z zastosowania materiału siewnego genetycznie zmodyfikowanego i w konsekwencji nałożeniu kar oraz nakazowi zniszczenia uprawy. 

Co konsumenci wiedzą o GMO? Co wiedzą na ten temat rolnicy? Czy nie skuszą się obietnicą producentów zmodyfikowanych nasion i będą je wysiewać potajemnie, nawet jeśli prawo tego będzie zakazywać? Zapraszamy do dyskusji na antenie i w internecie. Gościem Radia Merkury będzie profesor Zbigniew Broda z Katedry Genetyki i Hodowli Roślin Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.