Zwolnienia, odroczenia i postojowe - komu przysługują?

Gościem Kluczowego Tematu była wielkopolska rzecznik prasowa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Marlena Nowicka.

Piotr Tomczyk: Dlaczego tak trudno dodzwonić się na infolinię ZUS?

Marzena Nowicka: Sytuacja jest wyjątkowa. Przepisy, przed którymi teraz stanęliśmy my i przedsiębiorcy, są bardzo świeże, wprowadzone w życie kilka godzin po ich podpisaniu. Nasi przedsiębiorcy, ale nie tylko - też osoby, które chcą skorzystać z opieki nad dzieckiem, są na chorobowym - wszyscy do nas dzwonią i chcą uzyskać odpowiedź na swoje pytania. Mamy nadzieję, że ta sytuacja w najbliższych dniach się zmieni i rozładujemy tę infolinię. Wszystkie ręce pracowników ZUS są na pokładzie. Oni bardzo ciężko teraz pracują, żeby zapewnić państwu bezpieczeństwo finansowe, żeby wszystkie wypłaty emerytur, zasiłków opiekuńczych, chorobowych były na czas i żebyście państwo - przedsiębiorcy - mogli skorzystać z przygotowanych ulg.

Skorzystajmy z okazji i wyjaśnijmy podstawowe wątpliwości, zgłaszane przez najmniejsze firmy. Kto może skorzystać ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek ubezpieczeniowych?

Są to firmy zgłaszające na dzień 29 lutego do 9 osób do ubezpieczeń społecznych i - po drugie - są to osoby samozatrudnione. Jeśli chodzi o te firmy do 9 osób, to taka firma musiała powstać przed dniem 1 lutego 2020 roku, nie może zgłaszać do ubezpieczeń społecznych więcej niż 9 osób i nie może mieć na 31 grudnia 2019 r. zadłużenia większego niż za 12 miesięcy, chyba że to zadłużenie jest objęte układem ratalnym i z tego układu ta firma się wywiązuje. W przypadku osób samozatrudnionych dochodzi jeszcze warunek przychodu. Ustalamy, że chodzi o zwolnienie ze składek za marzec, kwiecień, maj. W marcu jego przychód nie może przekroczyć 300 proc. przeciętnego wynagrodzenia brutto czyli 15 681 zł. Takie są te podstawowe warunki, jeśli chodzi o zwolnienie z opłacania składek.

A jeśli ktoś zatrudnia więcej niż 9 osób?

Taka osoba, firma nie może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek, ale może skorzystać np. z odroczenia terminu opłacania składek.

Przejdźmy może do pytań zgłaszanych przez naszych słuchaczy. Czy okres zwolnienia traktowany jest jako okres składkowy?

Taki okres jest okresem składkowym. Ani przedsiębiorcy, ani pracownicy firmy, które skorzystają z tego zwolnienia nie ponoszą żadnych konsekwencji jeśli chodzi o ich świadczenia emerytalno-rentowe. One ze względu na ten okres nie będą niższe. Mają także prawo do zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego, do opieki nad dzieckiem, dlatego że te składki pokryje państwo. 

Czy zwolnienie z opłat jest automatyczne czy też wymaga złożenia wniosku przez przedsiębiorcę?

Trzeba złożyć wniosek. On jest prosty, krótki. Wystarczy wejść na stronę ZUS, tam w zakładce „Koronawirus" są wszelkie informacje na temat ulg. Trzeba wybrać ulgę - zwolnienie ze składek, pobrać wniosek. Najlepiej go potem złożyć poprzez platformę usług elektronicznych ZUS. Będzie on wysłany od razu do Zakładu. Można przesłać go też pocztą, albo przynieść do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i złożyć go w takiej specjalnej skrzynce. Prosimy tylko o dopisanie „tarcza antykryzysowa", abyśmy wiedzieli jakich zagadnień dotyczy dana korespondencja.

Czy jednoosobowa firma, która w marcu miała przychód powyżej tej granicy 15 681 zł, ale ten przychód spadł poniżej tej granicy w kwietniu lub w maju, może wtedy złożyć taki wniosek?

Tak. To, że ktoś nie spełnił warunków w marcu, nie przeszkadza temu, żeby złożyć wniosek o zwolnienie ze składek za kwiecień i maj. Jeśli np. ktoś nie spełnia warunków w jednym miesiącu, w drugim miesiącu, to może skorzystać tylko przez jeden miesiąc.

Pytanie rachunkowe: czy ta kwota graniczna - 15 681 zł - to wartość netto przychodu czy przychód łączny z kwotą podatku VAT?

Gdy mówimy o przychodzie w kwocie 300 proc. przeciętnego wynagrodzenia, mamy tu na myśli kwotę brutto. To jaka jest definicja przychodu - to pytanie do urzędu skarbowego i tam odsyłam.

Jakiego okresu maksymalnie może dotyczyć to zwolnienie?

O zwolnienie ze składek możemy wnioskować na okres od marca do maja czyli za trzy miesiące, chyba że przepisy ulegną zmianie.

Czy jeśli przedsiębiorca już zapłacił składkę za marzec, będzie mógł wstecz skorzystać z tego zwolnienia?

Niestety nie. Jeśli składka została już opłacona, to nie podlega ona zwolnieniu.

Do kiedy można składać wnioski?

Wniosek w sprawie zwolnienia ze składek na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorcy mogą składać do 30 czerwca. Trzeba jednak pamiętać o tym, że żeby ZUS taki wniosek mógł rozpatrzyć wcześniej, to trzeba złożyć przed terminem płatności składek deklaracje rozliczeniowe. 

Kolejne pytanie słuchacza: samozatrudnieni składają wniosek do 30 czerwca, ale składka za marzec płatna jest do 10 kwietnia. Czy jeśli złożę wniosek po 10 kwietnia, wypadnę z ubezpieczenia chorobowego i zdrowotnego?

Jeżeli ZUS rozpatrzy taki wniosek pozytywnie, to przedsiębiorca ma czas nawet do 30 czerwca, żeby złożyć wniosek o zwolnienie ze składek. Jeśli przedsiębiorca spełnia warunki do zwolnienia ze składek, to wówczas nie będzie prowadzone w stosunku do niego żadne postępowanie egzekucyjne, nie wypadnie również z ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli zachoruje on albo członek jego rodziny, wówczas nadal będzie objęty tym ubezpieczeniem.

Inne zagadnienie: komu przysługuje taktowane świadczenie postojowe?

Świadczenie postojowe przysługuje głównie dwóm grupom. Dotyczy ono osób, które zawarły przed 1 lutego 2020 roku umowę cywilno-prawną i z powodów związanych z COVID-19 te umowy nie doszły do skutku albo zostały zrealizowane tylko częściowo - takie osoby muszą spełnić warunek przychodu nieprzekraczającego 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. To świadczenie postojowe co do zasady wynosi 2080 zł, tam są pewne wyjątki. Natomiast świadczenia postojowe dla tej drugiej grupy - samozatrudnionych - to są te same warunki: przychody nie mogą przekroczyć 300 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale oprócz tego przychody w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym ubiegamy się o zwolnienie, musiały spaść o co najmniej 15 proc.

Czy poza zwolnieniem i tym świadczeniem postojowym, drobni przedsiębiorcy mogą liczyć na jakieś inne uprawnienia, wynikające z Tarczy Antykryzysowej?

Z Tarczy Antykryzysowej przedsiębiorcy, szczególnie ci więksi, którzy nie mogą skorzystać z tych innych ulg, mogą skorzystać z ulgi polegającej na odroczeniu opłacenia składki. Z tego mogą skorzystać wszyscy przedsiębiorcy: i ci jednoosobowi, i firmy do 9 osób, a także duże firmy. Mogą poprosić o odroczenie terminu opłacenia składki i można to już zrobić począwszy od składek za styczeń. Wniosek jest jednostronicowy, również do pobrania ze strony internetowej ZUS. Trzeba tylko krótko uzasadnić, jak koronawirus wpłynął na sytuację finansową firmy.

Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje?

Wszystkie informacje znajdziemy przede wszystkim na stronie internetowej www.zus.pl. Tam na pierwszej stronie znajduje się zakładka „Koronawirus". Są tam wyszczególnione wszystkie świadczenia związane z COVID-19, takie jak zasiłki opiekuńcze, chorobowe za czas kwarantanny, ale także wszystkie ulgi wprowadzone Tarczą Antykryzysową. Zachęcam do przejrzenia, pobrania wniosków i składania ich poprzez platformę usług elektronicznych ZUS, by nie było konieczności wychodzenia z domu.