„Gela. Skarb z Archiwum Ringelbluma” - opowieść z obrazów

Gela Seksztajn - malarka, Warszawianka. Straciła życie prawdopodobnie podczas pierwszych dni powstania w getcie. Zginęli również jej mąż i dwuletnia córeczka. Wojnę przetrwały jednak jej obrazy i rysunki, razem z testamentem i listem ukryte w metalowej skrzynce, która była częścią archiwum, zgromadzonego przez Oneg Szabat. Ile można wyczytać z obrazów, szkiców i kilku zapisnych kartek? Monika Libicka poszukuje w nich kobiety, artystki, choć jak sygnalizuje, nie opuszcza jej obawa, czy materiałów nie jest zbyt mało, by Gelę rzeczywiście w nich odnaleźć. 

Z okładki książki „Gela. Skarb z Archiwum Ringelbluma” uśmiecha się i zerka zza ramienia piękna, młoda kobieta. To fotografia Geli zrobiona jeszcze przed wojną. Autorka wspomina, jak właśnie to zdjęcie i to spojrzenie zafascynowało ją i utkwiło w pamięci, popychając do tego, by historię Geli przekazać światu. Zdjęcie to przemawia silniej, gdy zestawimy je z autoportretem Geli, który namalowała już podczas wojny. Na nim ma chmurne, gniewne oblicze, ściągnięte brwi i zaciśnięte usta. Gdzieś pomiędzy tymi dwoma wizerunkami mieści się szereg dramatycznych przeżyć, doświadczeń, doznanych krzywd i ogrom widzianego okrucieństwa.

Książka jest dość osobistym zapisem procesu konstruowania historii o artystce. Autorka zaprasza nas do obserwowania własnych poszukiwań, wysłuchiwania kolejnych postaci, oglądania przedmiotów i miejsc. Opowieść odkrywamy wspólnie w akwarelach, rysunkach i szkicach, kilku zapisanych ręcznym pismem słowach na cienkich kartkach i nielicznych fotografiach, wydobytych z blaszanej skrzynki, ukrytej w piwnicy szkoły na terenie getta. Ale także obserwujemy jak autorka doszywa do tej narracji dane z dokumentów, biografii, wspomnień, dotyczących bliskich Geli, jej krewnych, ludzi, z którymi się zetknęła. Ostatecznie poznajemy więc nie tylko Gelę, ale też jej świat, przygnieciony gruzami getta.

Książka „Gela. Skarb z Archiwum Ringelbluma” Moniki Libickiej ukazała się nakładem wydawnictwa Wielka Litera.