Sierpień - czy pamiętamy o historii?

Czy te daty są dla nas ważne? Czy w czasie wakacyjnego leniuchowania w ogóle o nich pamiętamy? Dlaczego w rocznicowych obchodach bierze udział tak niewielu ludzi? Może dlatego, że są wakacje i uczniom nie można "kazać przyjść"? Jeżeli nawet nie uczestniczymy w uroczystościach, to czy w ogóle wiemy co się wtedy wydarzyło? Kiedy wybuchło Powstanie Warszawskie? Kiedy upadło? Jakie miało przebieg? O co w nim chodziło? Jakie jeszcze zadania stoją przed historykami? Czy młodzi ludzie chętnie się uczą historii XX wieku?

Sierpień to w naszym kraju szczególny miesiąc, w którym nagromadziły się daty z historii najnowszej. Do tego budzącej ciągle emocje. Najpierw był rok 1920 i zwycięstwo nad bolszewikami pod Warszawą w 1920 roku. Tę rocznicę obchodzimy 15 sierpnia. Potem pokolenie 20-lecia międzywojennego, czyli Kolumbów, wzięło udział w Powstaniu Warszawskim. Duch tego pokolenia unosił się nad Polską, gdy zaczęli strajkować robotnicy w stoczniach wybrzeża w 1980 roku. Rocznice Porozumień Sierpniowych w Szczecinie i Gdańsku to końcówka sierpnia. Wszystko kończy smutna data dla Polski i Europy - 1 września - czyli wybuch II wojny światowej.

Czy te sierpniowe daty są datami polskiego honoru, powodem do dumy? Jakie było znaczenie tych wydarzeń dla historii i dla potomnych? Co powinno być ważne dla historyków, badających dawne czasy, a co powinno istnieć w świadomości ogólnej Polaków, bez względów jak bardzo interesujemy się historią?

Wydaje się, że dla obecnej młodzieży wojna polsko-bolszewicka 1920 roku i wielkie zwycięstwo Polaków nad Wisłą, to czasy tak odległe jak starożytność. Data 15 sierpnia nie istnieje w powszechnej świadomości, że zwycięska bitwa i wygrana wojna zatrzymały marsz bolszewików na Europę. Szkoda, że tylko na 25 lat.

Rocznica Powstania Warszawskiego to data bolesna. Ciągle trwają spory o sensowność wybuchu powstania. Nikt jednak nie wątpi, że był to akt bohaterstwa polskiego podziemia i całej ludności cywilnej Warszawy. Porozumienia Sierpniowe i powstanie Solidarności są dla większości z Polaków, starszego i średniego pokolenia, datą znaną i bardzo ważną. Ale co o tych wydarzeniach wie współczesna młodzież?

Ile faktów z tych wydarzeń jest jeszcze nie odkrytych, ile białych plam? Co badają jeszcze historycy? Czy są fakty, które wymagają sprostowania? Np. historia powojennej partyzantki antykomunistycznej - przez lata wmawiano i uczono nas, ze to byli bandyci, walczący z legalną władzą - trudno teraz prostować polską świadomość. Dlaczego tak trudno się przebić z wiedzą i prawdą o Rzezi Wołyńskiej - Ukraińcy wielbią żołnierzy UPA, a w Polsce o tej tragedii mówi się ostrożnie. Mamy mieć Dzień Pamięci i Męczeństwa Kresowian ale Sejm dopiero będzie nad tym debatować.

IPN przeszukuje łąkę na Powązkach Wojskowych - w poszukiwaniu szczątków stalinowskich ofiar m.in generała Augusta Fieldrofa "Nila" i rotmistrza Witolda Pileckiego. Gdyby odkryto ich szczątki, byłby to sukces historyków i szansa na godne upamiętnienie tych wielkich postaci polskiego podziemia. Grobów ofiar komunizmu poszukuje się też w innych miastach np w Częstochowie i w Poznaniu. Ilu takich bohaterów jak Fieldorf i Pilecki czeka jeszcze na przywrócenie do pamięci, powszechnej świadomości Polaków? Ile takiej pracy uświadamiającej czeka nas jeszcze w Wielkopolsce?

Naszym gościem jest historyk z Uniwersytetu Adama Mickiewicza - Mikołaj Klorek. Zapraszamy do dyskusji o ważnych - radosnych i bolesnych datach w historii Polski. Jak uczyć o nich młodzież?