Dr A. Sz: Myślę, że dla wielu Polaków hasło "Bóg, Honor, Ojczyzna" wciąż jest ważne

K.R-G. Festiwal Książki Narodowej odbędzie się pod hasłem: "Bóg, Honor, Ojczyzna". Jaki jest Pana stosunek do przekształcania tego hasła - jako historyk? Ostatnio Klaudia Jachira zasłynęła wystąpieniem, jej zdaniem parateatralnym, zamieniając "Bóg, Honor, Ojczyzna" na "Bób, Hummus, Włoszczyzna". Klaudia Jachira to jest kandydatka z Koalicji Obywatelskiej, taki filmik nagrała na tle pomnika Armii Krajowej. Było duże oburzenie środowisk kombatanckich, ale czy słusznie? Czy to hasło jest rzeczywiście takie wyjątkowe?

A.Sz. Jeśli szukalibyśmy czegoś takiego jak dewiza narodowa, czy oficjalne hasło narodowe (niektóre państwa mają takie dewizy, Polska oficjalnie nie ma) to pewnie "Bóg, Honor, Ojczyzna" byłoby uznane za najważniejsze hasło. Jest to jeden z naszych symboli, obok herbu, godła i flagi narodowej. Myślę, że wyśmiewanie czy przekształcanie jest jednak troszeczkę nie na miejscu. Rozumiem, że miała być to forma happeningu i zwrócenia uwagi na siebie, natomiast tutaj uważam, że Pani poszła o krok za daleko i raczej odradzałbym szukanie wokół siebie sensacji używając właśnie takich zwrotów. Myślę, że dla wielu Polaków te hasła nadal są ważne, niezależnie od poglądów politycznych, czy nawet jeżeli ktoś jest ateistą to musimy zwrócić uwagę, że nasi przodkowie za te hasła ginęli i to jest też nasza część wolności.

Nasi przodkowie za te hasła ginęli, ale czy te hasła nadal mogą być niewygodne i niebezpieczne? Tak z ostatniej chwili wpadła mi w ręce informacja o 15-letnim Jakubie Baryle, którego rodzice będą musieli spotkać się z kuratorami, dlatego że Jakub Baryła stanął z krzyżem przed marszem równości, próbując w jakiś sposób zamanifestować swoją wiarę i teraz prawdopodobnie Ośrodek Monitorowania Zachowań Ksenofobicznych i Rasistowskich zgłosił to całe zachowanie i jego rodzice będą wzywani przez kuratora za to, że tak wychowali syna.

Trudno mi się wypowiadać, ja nie słyszałem o tej sprawie, natomiast wydaje mi się, że w demokratycznym społeczeństwie każda forma poglądów ma prawo bycia i jeżeli młody człowiek chciał zamanifestować swoje za lub przeciw do jakiejś tezy, zrobił to nie w sposób brutalny. Myślę, że takie sytuacje nie powinny mieć miejsca.

Czyli ze spokojem jak pójdziemy na Festiwal pod hasłem "Bóg, Honor, Ojczyzna", to nie musimy się bać, że zostaniemy spacyfikowani?

Nie, myslę, że tutaj mimo wszystko chodzi o nawiązanie do chlubnych, nawiązujących do naszej przeszłości haseł, że każdy niezależnie od swoich poglądów znajdzie coś dla siebie, ponieważ oferta jest bardzo bogata, przewidzieliśmy dość sporo paneli, odczytów, wykładów.

Poniżej cała rozmowa.