Wejdźmy do świata Nowosielskiego

Jerzy Nowosielski urodził się 7 stycznia 1923 roku w Krakowie. Malarz, rysownik, ikonopista, scenograf, filozof, działacz na rzecz wspierania rodzimej sztuki, znawca prawosławia. Uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon przedstawianych w metafizycznych kompozycjach figuralnych i pejzażach. Twórczość Jerzego Nowosielskiego oscyluje na granicy między tradycją Wschodu a Zachodu, figurą a abstrakcją, malarstwem ikonowym a tradycją awangardową XX wieku. Przywiązany do doświadczenia duchowego, które towarzyszyło mu także przy tworzeniu obrazów, uważał, że malując, oczyszcza materię, którą przedstawia. Ten proces tworzenia był dla niego przenoszeniem rzeczywistości materialnej do rzeczywistości idealnej.

Był artystą poważnie traktującym swoją drogę życiową, swoje powołanie. Dr Krystyna Czerni - historyk sztuki, znawca sztuki Nowosielskiego i autorka szeregu publikacji i książek o Artyście, w audycji Arsenał Kultury 25 maja 2023 powiedziała:

„Zawsze robiło na mnie wrażenie to jego powiedzenie, że ikona go nauczyła nie błaznować w sztuce. To znaczy traktować działalność artystyczną, malowanie i sztukę śmiertelnie poważnie. To jest po pierwsze duża odpowiedzialność wobec samego siebie, wobec własnej uczciwości, wobec odbiorców. To wszystko szło wbrew tendencjom, bo dziś wszystko bierze się w nawias, cudzysłów. Ironia jest takim głównym narzędziem kulturowym bardzo nadużywanym, ale popularnym. A on mówił nie, to jest sprawa poważna! Tu zajmujemy się sprawami poważnymi, duchowymi za pomocą materii. On tego nie oddzielał. Nie lubił nawet terminu metafizyka, bo uważał, że nie da się oderwać myśli od ciała (…) to jest jeden organizm.”

W Galerii Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego w Poznaniu można jeszcze podziwiać wystawę tego genialnego Twórcy do 16 października. Obiekty, które udało się Galerii pozyskać są często niedostępne na co dzień dla entuzjastów sztuki, jak witraż abstrakcyjny przygotowany na IV Międzynarodowe Biennale Sztuki Sakralnej w Pescarze pierwszy raz prezentowany w Polsce na wystawie w Galerii w Poznaniu, czy też obraz zatytułowany "Błękitna (niebieska) abstrakcja" z 1965 roku, wypożyczony z Muzeum Narodowego w Poznaniu. Wystawa prezentuje też m.in. ikony z cerkwi prawosławnej z Krakowa, katedry greckokatolickiej z Wrocławia, a także klasztoru benedyktyńskiego z Tyńca i kaplicy z Warszawy-Wesołej, w których odnajdziemy m.in. wizerunki Chrystusa Pantokratora, Marii Theotokos i świętych, mandyliony i liczne Ukrzyżowania, sceny Przemienienia, Zstąpienia do otchłani i wiele innych. W dialogu z ikoną prezentowane są liczne abstrakcje od prywatnych kolekcjonerów, a także z Muzeum Narodowego w Poznaniu, czy Galerii Sztuki w Łodzi.

Wystawie towarzyszy pięknie wydana publikacja ze zdjęciami obiektów prezentowanych w Galerii Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego w Poznaniu oraz artykułami na temat twórczości Nowosielskiego autorstwa m.in. dr Krystyny Czerni i ks. dr Jerzego Stranza – kuratora wystawy i jednocześnie prezesa Fundacji Akademia Jana Lubrańskiego w Poznaniu.

„Mam świadomość, że ikony Nowosielskiego rzadko były prezentowane w przestrzeniach galeryjnych i na muzealnych wystawach, a jeżeli były, to właśnie w sąsiedztwie abstrakcji. Albowiem, jak wyjaśnia sam Autor: „Od dawna zauważyłem i ciągle w tym się utwierdzam, że ikona wyjątkowo silnie przemawia w towarzystwie obrazów abstrakcyjnych”

– pisze w artykule (NIE) ORTODOKSJA NOWOSIELSKIEGO ks. dr Jerzy Stranz, dodając:

„Zapraszając na wystawę w Galerii Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego, żywię nadzieję, że stanie się ona istotnym przyczynkiem do rozwoju coraz bardziej świadomego i spójnego postrzegania dzieł Jerzego Nowosielskiego, wprawiających w zadziwienie i zachwyt…”. 

Należy pamiętać również o tym, że od 21 maja Jerzy Nowosielski ma już swoje stałe, honorowe miejsce w Poznaniu, właśnie w Galerii Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego, gdzie został pośmiertnie odznaczony Medalem DIVINIS ET HUMANIS przez Kapitułę Nagrody oraz Radę Akademii za "wybitne osiągnięcia w przestrzeni malarstwa, filozofii, teologii, pedagogiki i teorii sztuki. Za łączenie sacrum i profanum, figuracji i abstrakcji, kulturowych tradycji Wschodu i Zachodu. Za malarstwo będące kolorową kontemplacją, za głębokie intuicje ekumeniczne i dialogiczne, za to, że w czasach, gdy kultura niechętnie pyta o sens życia i śmierci, a ubóstwia płytkie ekscentryzmy, jego malarstwo i myśli mogą okazać się zbawienne".

W tym roku mija 100. rocznica urodzin Jerzego Nowosielskiego. Uchwałą Sejmu RP artysta został wybrany na patrona roku 2023.