Staw kolanowy jest jednym z najczęściej obciążanych elementów naszego ciała. Każdy krok, skok czy chociażby tak prozaiczne czynności jak siadanie i wstawanie wymagają wysiłku stawu kolanowego. Stąd tak powszechna dolegliwość jak ból kolana. Zobacz, jak sobie z nim radzić na przykładzie nowoczesnych metod leczenia w CRS Clinic.

Ból kolana - z czego wynika i skąd się bierze?

Powodów, których skutkiem jest ból stawu kolanowego może być wiele, ponieważ sam staw kolanowy ma skomplikowaną anatomię, a uraz każdego elementu stawu kolanowego może wiązać się z ciągłym lub sporadycznym bólem kolana. Do tego dochodzą także przypadłości charakterystyczne dla stawów generalnie, jak chociażby reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba zwyrodnieniowa stawów. Zacznijmy jednak od ogółu. Głównym zadaniem stawu kolanowego jest efektywne łączenie kości udowej, kości piszczelowej oraz rzepki. Jest to tzw. staw zawiasowy, na który składają się następujące elementy:

- Więzadła, a dokładnie krzyżowe przednie (ACL) i tylne (PCL), które kontrolują ruchy w przód oraz w tył. Z kolei więzadła poboczne przyśrodkowe (MCL) i boczne (LCL) odpowiadają za boczną stabilizację stawu kolanowego.
- Łąkotki: tutaj wyróżniamy łąkotki przyśrodkową i boczną, które działają niczym amortyzatory, zatem ich zadaniem jest rozkładanie obciążenia i stabilizacja stawu kolanowego.
- Mięśnie: najważniejsze z nich, czyli czworogłowy uda prostuje kolano podczas ruchu, natomiast mięsień dwugłowy uda je zgina. Mięśnie łydki z kolei w połączeniu z mięśniami pośladkowymi wpływają na pozostałe funkcję kolana.
- Chrząstka stawowa: jednym z kluczowych problemów, jakie mogą wywoływać ból kolana jest tarcie. Te z kolei zachodzi, jeżeli występuje zbyt mała ilość chrząstki stawowej w kolanie. Efekt niedoboru może powodować ból kolana. Tylko odpowiednia ilość chrząstki umożliwia płynne ruchy oraz zminimalizowanie tarcia.
Ból kolana może mieć zatem swoje źródło w wielu elementach stawu kolanowego. Jeżeli jednak diagnostyka bólu kolana będzie wystarczająco drobiazgowa i efektywna, leczenie bólu stawu kolanowego nie musi wiązać się z dodatkowym cierpieniem. Sprawdź, jak właściwie diagnozować urazy kolan.

Jak zdiagnozować ból kolan?

Tak jak złożoną częścią ludzkiego organizmu jest kolano, tak różnorodne mogą być źródła bólu. Do najczęściej spotykanych przypadłości, które wymagają wizyty u specjalisty zalicza się:

- urazy mechaniczne - skręcenie stawu kolanowego czy urazy rzepki objawiające się bólem w przedniej części kolana to nader częste dolegliwości bólowe. Czasami wystarczy niefortunny upadek na kolano bądź źle postawiona stopa, aby wystąpił obrzęk stawu oraz silny ból kolana. 
- choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego - najczęściej tego rodzaju ból stawów wiąże się z degeneracją chrząstki stawowej. Przyczyn może być wiele. Ból kolana spowodowany może być zarówno wiekiem, problemami z wagą, aktywność fizyczna czy po prostu genetyka.
- zapalenia stawów - bolące kolana mogą wiązać się z dolegliwościami charakterystycznymi dla stawu kolanowego lub wynikać z ogólnych problemów, jakie mogą dotknąć wszystkie stawy w ludzkim organizmie. Ból stawów kolanowych może zatem wywołać także stan zapalny, na który niezbędne będą w pierwszej kolejności niesteroidowe leki przeciwzapalne, działające precyzyjnie w stawie kolanowym.
- chondromalacja rzepki - w najprostszym wyjaśnieniu jest to efekt uszkodzenia chrząstki pod rzepką, co objawia się bólem z przodu kolana. Do tego rodzaju dolegliwości dochodzi najczęściej w przypadku częstego chodzenia po schodach, siedzącego trybu życia czy też kucania. Najczęściej występuje u stosunkowo młodych osób, które prowadzą aktywny tryb życia.

W większości przypadków ból kolana można precyzyjnie zdiagnozować. Wymaga to jednak konsultacji ze specjalistą, który określi, gdzie tkwi problem, nawet jeśli pacjentowi doskwiera zaledwie łagodny ból kolana. W pierwszej kolejności niezbędny jest wywiad, który pomaga określić charakter bólu kolana, a informacje na temat trybu życia badanej osoby pozwalają lepiej ustalić przyczyny bólu.

Dalszy krok to badania fizykalne. Lekarz określa ruchomość stawu, sprawdza ewentualny obrzęk kolana, a także określa stabilność więzadeł i funkcję łąkotek. Kolejnym krokiem powinny być badania obrazowe, jak np. rezonans magnetyczny kolana czy prześwietlenie rentgenowskie. W zależności od tego, czym charakteryzuje się ból w kolanie można zastosować także USG bądź tomografię komputerową. Badaniom obrazowym powinny także towarzyszyć badania laboratoryjne, które także pozwalają zidentyfikować przyczynę bólu oraz zdiagnozować chore kolano.

Leczenie bólu kolana

Kiedy specjalista wie już, że ból kolana związany jest np. z chorobą zwyrodnieniową stawów, może określić rodzaj leczenia. Często pierwszym krokiem jest leczenie zachowawcze, m.in. w postaci okładów. Jeśli ból utrzymuje się mimo tego, wprowadza się farmakoterapię. Jeśli ta okaże się skuteczna, czas na rehabilitację i powrót do pełnej sprawności. Oczywiście nie zawsze możliwa jest taka ścieżka, dlatego trzeba wspomnieć o sonochirurgii, która obejmuje m.in.:

- Iniekcje terapeutyczne,
- Zabiegi małoinwazyjne,
- Usuwanie zwapnień,
- Poprawę regeneracji tkanek.

Ostatecznością jest leczenie chirurgiczne, które stosuje się w poważnych problemach, takich jak uszkodzenie łąkotki.