Ja Konstancja

Najpierw przyciągająca wzrok fotografia kobiety, a później jej niezwykłe losy stały się inspiracją dla Małgorzaty i Marka Chojnackich. On napisał opowiadanie w formie pamiętnika kobiety ze zdjęcia, a ona wcieliła się w jej rolę w kilku filmowych impresjach. Tak powstał projekt "Ja Konstancja". 

Tytułową Konstancją jest Konstancja Łozińska, najstarsza córka Józefa Ignacego Kraszewskiego. Jej mąż został zesłany na Syberię po klęsce powstania styczniowego, a ona udała się tam wraz z nim. To właśnie na zesłaniu powstała wspomniana fotografia, do której Konstancja pozowała w czarnej sukni, z bliźniakami na kolanach - Józefem i Czesławem. Bracia urodzili się już na Syberii, tak jak córka Łozińskich, również Konstancja. Małżeństwo miało jednak jeszcze jedno dziecko, syna, który zginął w tragicznych okolicznościach. Zdarzyło się to podczas długiej i ciężkiej podróży Łozińskich na zesłanie, którą odbywali saniami. W pewnym momencie sanie wywróciły się i zawisły nad przepaścią. W tym wypadku zginął synek Konstancji, Władysław. Z tułaczki sybirskiej nie powrócił również mąż. Dręczony chorobą, zmarł. Dokładne przyczyny jego śmierci nie są znane, choć wskazuje się również na możliwość samobójstwa. Konstancja pragnęła powrócić z zesłania wraz z trójką dzieci. Podróż powrotna odbywała się również saniami i choć to niewiarygodne, zdarzył się podczas niej bliźniaczo podobny wypadek. Sanie ponownie wywróciły się nad urwiskiem. Tym razem nic złego nie stało się dzieciom, Konstancja jednak zmarła w wyniku ataku serca, prawdopodobnie powodowanego tragicznym wspomnieniem sprzed lat.

Ta niesamowita historia rodzinna, z klamrą śmierci na saniach dziecka i matki nie jest jednak zakończeniem burzliwych losów rodziny. Córka Konstancji zginęła w 1944 roku tuż po powstaniu warszawskim, a wnuk naszej bohaterki stał się ofiarą zbrodni katyńskiej. A przecież i losy ojca Konstancji, pisarza Józefa Ignacego Kraszewskiego uzupełniają tę rodzinną sagę o kolejne istotne wątki. 

Tak opowieść o losach Konstancji i jej rodziny podsumował w rozmowie z Radiem Poznań Krzysztof Klupp z Pracowni-Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego Biblioteki Raczyńskich.

Słysząc to wszystko, można by odnieść wrażenie, że to jest jakaś parabola literacka, że to jest jakiś utwór, który próbuje przekazać losy kilku pokoleń Polaków. Natomiast to są fakty, historia naszych dziejów ostatnich lat, zawarta w losach jednej rodziny.

Filmy z cyklu "Ja Konstancja" można obejrzeć na kanale Youtube Biblioteki Raczyńskich oraz facebooku Pracowni-Muzeum Kraszewskiego.