Michel Quarez. Plakaty

W niedzielę miało miejsce wydarzenie ważne dla poznańskich miłośników sztuki. Muzeum Narodowe otworzyło pierwszą wystawę od chwili, gdy życie kulturalne miasta sparaliżowała światowa pandemia. Od niedzieli publiczność oglądać może wystawę prac wybitnego plakacisty Michela Quareza, laureata szóstej edycji Nagrody im. Jana Lenicy.

Powiedzieć, że sztuka Quareza ma komentować współczesną mu rzeczywistość społeczną to za mało. Jego twórczość, jego głos, jako artysty, przez to, że obecny jest na plakatach w żywej tkance miasta, właściwie staje się jego częścią. Współistnieje i dialoguje z potrzebami i problemami jego mieszkańców. Quarez w swoich plakatach posługuje się jaskrawymi, wręcz fluorescencyjnymi barwami, przykuwa uwagę prostym znakiem, nieoczywistą perspektywą, a często żartem i humorem. W jednej z muzealnych sal na wystawie prezentowany jest materiał wideo, na którym możemy zobaczyć, jak plakaty artysty wyglądały w tej najwłaściwszej dla nich galerii – na ulicy. Dzieło sztuki, w tym przypadku jaskrawe, krzykliwe i wyraziste, ujawnia przed widzem, przechodniem czy mieszkańcem zupełnie nowe oblicze miejskiego krajobrazu. Co ważne dla tych mieszkańców sztuka ta może stać się czymś bliskim. Plakaty Quareza mogą być atrakcyjne dla ludzi o różnych kompetencjach kulturalnych. Poruszają tematykę bliską i ważną dla społeczności: z jednej strony istotnych społecznie problemów, jak rasizm, AIDS, a z drugiej - codziennego życia wspólnoty. Quarez stworzył przecież wiele plakatów promujących lokalne wydarzenia w miastach i miasteczkach, np. spotkanie radnych z mieszkańcami lub festiwal teatrów ulicznych. Te plakaty są przykładem sztuki, służącej budowaniu społeczeństwa obywatelskiego, wzmacnianiu tożsamości lokalnej, sztuki konsolidującej lokalne społeczności, dążącej to budowania relacji i zmiany rzeczywistości w najbliższej perspektywie – swojego sąsiedztwa, osiedla, miasta. Jednocześnie te dzieła powstały często na zlecenie i przy wsparciu lokalnych władz.

Ciekawy wydaje się kontekst, w jakim poznańskiej widowni przyszło podziwiać prace Quareza. Ostatnie tygodnie były przecież dla ludzi kultury czasem podejmowania refleksji nad rzeczywistą rolą sztuki w społeczeństwie, również tym w kryzysie. Zobaczyliśmy, jak żyje miasto, w którym zamknięto wszystkie miejsca kultury. Przekonaliśmy się, jak kruchy może być ten system, w którym ogromną rolę kulturotwórczą pełnią niezależni artyści, twórcy i animatorzy kultury. Rewidujemy dotychczasowe sposoby kontaktu organizacji, instytucji i artystów z odbiorcami i uczestnikami. Jaskrawe i bezkompromisowe prace Quareza mogą być ciekawym głosem w dyskusji nad tymi obecnymi i przyszłymi wyzwaniami dla sztuki i kultury.

Maria Ratajczak