Tadeusz Kutrzeba: uderzyliśmy na Niemców za późno

Kutrzeba w pierwszych dniach września 1939 roku proponował naczelnemu wodzowi marszałkowi Edwardowi Śmigłemu skierowanie Armii „Poznań" na pomoc Armii „Łódź". Dowódca Armii „Poznań" był przekonany, że rzucenie do boju Wielkopolan przedłuży obronę Polski i da aliantom więcej czasu na rozpoczęcie wojny na Zachodzie. Rydz Śmigły odmówił, a gdy zmienił zdanie, polska armia straciła przewagę. Mimo to zwrot zaczepny, który przeszedł do historii jako bitwa nad Bzurą, zaskoczył Niemców. Ten najlepiej wykształcony polski oficer znający plany wojskowe Francuzów dowodził połączonymi armiami „Poznań" i „Pomorze". Po przebiciu się z resztkami wojsk 22 września do Warszawy, został na krótko zastępcą generała Juliusza Rómmla, dowódcy Armii „Warszawa". Negocjował warunki kapitulacji Warszawy z dowódcą niemieckiej 8. Armii generałem Johannesem Blaskowitzem. 28 września podpisał akt kapitulacji stolicy.

Generał Tadeusz Kutrzeba odmówił wejścia na pokład samolotu odlatującego do Rumunii. Trafił do oflagów na terenie Niemiec, by ostatecznie zostać uwięzionym w Oflagu VII A Murnau. Z jego inicjatywy w obozie w Murnau przygotowywano w konspiracji młodszych oficerów do egzaminu do Wyższej Szkoły Wojennej.

W 1945 roku nie przyjął teki ministra obrony narodowej rządu w Londynie. Zaangażował się w pracę Komisji Historycznej Kampanii Wrześniowej i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Uczestniczył w tworzeniu Instytutu im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie. Kutrzeba zmarł na skutek choroby nowotworowej 8 stycznia 1947 roku.

Generał Tadeusz Kutrzeba pozostawił po sobie książkę, w której szczegółowo opisuje przebieg bitwy nad Bzurą. Znajdziemy w niej nie tylko opis działań wojennych, ale również obraz mentalności oficerów II Rzeczpospolitej, którzy do końca wykonywali niewykonalny rozkaz obrony Ojczyzny.

Wspomnienia Tadeusza Kutrzeby prezentujemy od poniedziałku do piątku (30.08. - 03.09) w Radiu Poznań o 14.25. Przewodnikiem po książce będzie historyk Mikołaj Klorek.