NA ANTENIE: WIOSNA, ACH TO TY/MAREK GRECHUTA
Studio nagrań Ogłoszenia BIP Cennik
 

Wyprawa w głąb historii

Publikacja: 22.08.2018 g.08:00  Aktualizacja: 21.08.2018 g.12:42
Poznań
Recenzja Macieja Mazurka.
tajemnica sekretarzyka dominik-stawicka - Wydawnictwo Skrzat
/ Fot. (Wydawnictwo Skrzat)

 - Naród, który nie szanuje swej przeszłości, nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości - te słowa Józefa Piłsudskiego są mottem powieści historycznej w konwencji pamiętnikarskiej „Tajemnica sekretarzyka czyli z pamiętnika Poznanianki” autorstwa Donaty Dominik-Stawickiej. Ukazuje ona polską XIX -wieczną historię przez pryzmat życia codziennego Poznanianki ze stanu szlachecko-mieszczańskiego.

Zawsze istnieje poczucie niedosytu, gdy myślimy o historii rodzinnej. Tak jest ten świat urządzony, że pożądamy wiadomości ze świata i o świecie, który odszedł, bo chcemy dowiedzieć się czegoś więcej o ludziach, których kochaliśmy a pośrednio o nas samych. Chcielibyśmy spotkać naszych przodków. To właśnie buduje tożsamość - oparcie w żywych i umarłych. I taką możliwość spotkania daje literatura, która wykorzystuje zasadę prawdopodobieństwa. Wyobraźnia pisarza ożywia to, co przeminęło. A skoro ożywia to jednak przywraca. I tę zasadę w piękny sposób wykorzystała Donata Dominik-Stawicka. 

Akcja zaczyna się współcześnie w Poznaniu, w 2001 roku, znalezieniem w oddanym do odnowienia XJX-wiecznym sekretarzyku z wizerunkiem Napoleona, skrytki w której znajdowały się pamiątki rodzinne. A także tytułowy pamiętnik napisany przez Annę Miśkiewicz. Jakie tajemnice rodzinne skrywa sekretarzyk, w które rozwikłanie zaangażowała się autorka książki? Każdy przedmiot jest znakiem rodzinnego wydarzenia. Miłośników kryminałów uprzedzę, że nie są to historie kryminalne, ale dla miłośnika historii Poznania i Wielkopolski równie zajmujące. A czy istnieje realnie znaleziony pamiętnik Anny Miśkiewicz? Tego się nie dowiadujemy z całą pewnością. Ale po przeczytaniu tej sagi rodzinnej przestaje to mieć dla czytelnika znaczenie, gdyż sposób narracji, dbałość o historyczne tło, opisy szczegółowe mody ówczesnej, naszkicowane historyczne obyczajowe uwarunkowania przenoszą nas w XIX wiek. Bez wątpienia Anna Miśkiewicz, główna narratorka to alter ego pisarki. Literatura to więcej niż fikcja i o tym ta opowieść komunikuje. Książkę tę, jeśli można się tak wyrazić, stworzyło pragnienie przeniesienia się w XIX wiek i odnowienia romantycznego mitu, który jest nierozerwalnie zrośnięty z polskością. W prywatne życie Anny wkracza przez cały czas historia – ta wielka, znana z kart podręczników, poznawana przez pryzmat radości i smutków jednej rodziny. Nie jest to zatem bezduszna narracja historyczna ale opowieść silnie naznaczona emocjonalnie. Dlatego bardziej wiarygodna. Po to zresztą stworzono powieść jako gatunek. Mamy w powieści zarówno wielkie tragedie, jak i gorące namiętności czyli życie, które się toczy w swych naturalnych zawirowaniach. 

Szeroko opisany jest Poznań, szczególnie ciekawy w przede dniu Wiosny Ludów, w 1848 roku, gdy był duchową stolicą Polski. Na kartach powieści spotykamy ważnych bohaterów historycznych: Karola Marcinkowskiego, Emilię Sczaniecką czy Dezyderego Chłapowskiego. Pojawiają odwiedzający Wielkopolskę Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin czy Nicolo Paganini. A narratorka Anna Miśkiewicz to wielka patriotka a miłość ojczyzny, którą nosi w sercu, bo jest niewoli, jest wielka i oczywista. Przy czym Anna nie jest bynajmniej idealistką. Jej ocena sytuacji jest zwykle trzeźwa i jasna. Romantyzm wokół, którego narosło wiele nie prawdziwych mitów nie oznacza obłędu ani nie ma nic z czułostkowości, która charakteryzuje się sentymentalizm. 

Głębszy sens powstania tej powieści wyłuszczyła pięknie autorka: „Mam nadzieje, że bohaterka powieści, Anna Miśkiewicz, porwie Was w przeszłość, a ta pozwoli Wam na głęboką refleksję o przyszłości”. Nic dodać nic ująć.

Donata Dominik-Stawicka: „Tajemnica sekretarzyka czyli Z pamiętnika Poznanianki”, Wydawnictwo Skrzat, Kraków 2017

https://radiopoznan.fm/n/5Wy85q
KOMENTARZE 1
Szepty ola i paulina .haneczka Mariusz Marciniak 22.08.2018 godz. 08:08
wyprawa w droge